نام پژوهشگر: فرزانه خدادادی
فرزانه خدادادی زهرا موسوی
یائسگی طبیعی عبارت است از قطع عادت ماهیانه در زنان که به دلیل توقف فعالیت فولیکولار تخمدان روی می دهد و به پایان یافتن دوران باروری در زن می انجامد .بیماری استئوپروز به عنوان یک بیماری سیستمیک با مشخصه ی کاهش حجم توده ی استخوانی و تخریب ساختارهای استخوانی که متعاقب آن میزان شکنندگی و حساسیت استخوان بالا می رود، شناخته می شود. با وجود این که فاکتورهای خطر متعددی در وقوع بیماری استئوپروز موثر هستند اما به نظر می رسد کمبود هورمون های تخمدانی مهم ترین عامل خطر در بروز این بیماری در زنان یائسه است. با توجه به این مسئله هورمون درمانی جایگزین و بویژه استفاده از فیتواستروژن ها در رژیم غذایی جهت درمان این بیماری مطرح می باشد. دانه های انار حاوی ترکیبات استروژنی، استرون و استرادیول می باشند که به لحاظ شیمیایی همگی مشابه استروژن بدن انسان هستند. روغن دانه ی انار دارای 17-آلفا استرادیول می باشد که یکی از فیتواسترول های تازه کشف شده با اثر سینرژیستی بر روی واکنش-های فیزیولوژیکی مرتبط با استروژن است. جهت انجام این مطالعه 24 سر رت ماده سه ماهه نژاد ویستار، در چهار گروه به تعداد 6 رت در هر گروه تقسیم شدند. دو گروه از آن ها مورد عمل جراحی اواریکتومی قرار گرفتند و دو گروه دیگر به صورت ساختگی و بدون برداشت تخمدان مراحل جراحی روی آن ها انجام شد. هر کدام از این دوگروه رت به دو گروه دیگر تقسیم شدند که یک گروه از آن ها روزانه 1/0 میلی لیتر روغن دانه ی انار و گروه دیگر به همان میزان روغن پارافین دریافت می کردند. در پایان مطالعه (پس از 8 هفته)، استخوان ران و درشت نی خارج و بافت های نرم اطراف استخوان ها جدا و نمونه ها جهت مطالعه آسیب شناسی آماده گردید. نتایج مطالعه حاضر افزایش معنی دار ضخامت ترابکول را در گروه ovx/pso در مقایسه با گروهovx در استخوان درشت نی نشان داد. همچنین فاصله بین ترابکول ها به طور معنی داری در گروه ovx/pso نسبت به گروه ovx در استخوان ران و درشت نی کاهش یافت. نتایج مطالعه حاضر و مطالعات مشابه پیشنهاد می کند که روغن دانه ی انار با داشتن ترکیبات استروژنی می تواند از استئوپروز ناشی از برداشت تخمدان و فقدان هورمون های تخمدانی پیشگیری کند.