چکیده اعداد و حروف از جمله عناصری هستند که در زندگی انسان پرکاربرد می باشند و آموزه های دینی و انسانی به آن رنگی نمادین داده اند . این کارکرد ، در شعر شاعران همچون آیینه پژواک تصویر زندگی بشر ، کاربردی شگفت انگیز دارد . نظامی گنجه ای از جمله شاعرانی است که این عناصر را در خمسه بکار گرفته است و به آفرینش مضامین و تصاویری رنگارنگ و زیبا دست زده است . نگارنده در این پژوهش - که با نام « تصویر سازی و مضمون آفرینی با اعداد و حروف در خمسه نظامی » تهیه گردیده و به روش کتابخانه ای ، فیش برداری و تحلیل محتوا انجام شده است - دریچه ای بسوی اشعار نظامی باز می کند و نشان می دهد که نقش اعداد و حروف در تصویرسازی و مضمون آفرینی شعر نظامی چگونه است ، کدام یک بیشترین بسامد را از این حیث در شعر او دارند و چه نقشی در بیان اندیشه هایش ایفا می کنند ؛ رسیدن به این مهم در کنکاش لایه ها ی افکار ، اعتقادات ، فرهنگ ، اندیشه و زندگی نظامی ممکن است که بدین سبب اوضاع اجتماعی ، احوال ، آثار و اندیشه های شاعر بررسی و عناصر تصویر ساز و مضمون آفرین اعداد و حروف با شواهد ی از خمسه نشان داده شده است . این رساله شش فصل دارد که در فصل اول : کلیات ، در فصل دوم : شرح احوال ، آثار و اندیشه نظامی ، در فصل سوم : اعداد و حروف پرکاربرد در تصویرسازی و مضمون آفرینی ، در فصل چهارم : تصاویر بیانی اعداد و حروف و مضمون آنها ، در فصل پنجم : اعداد و حروف در آرایه های بدیعی و مضمون آنها و در فصل ششم اهم موضوعات و مضامین تصویر سازی و مضمون آفرینی با اعداد و حروف در خمسه بررسی شده است . واژگان کلیدی : اعداد و حروف ، تصویر سازی ، مضمون آفرینی ، خمسه ی نظامی و نظامی گنجوی .