چکیده محوطه ی کُلَه شگ به فاصله خط مستقیم 6 کیلومتری جنوب شرقی شهر گیلان غرب واقع شده است. کُلَه شگ در حد فاصلِ دو کوه میه خِش و تق توق، با کشیدگی شرقی ـ غربی قرار دارد که رودخانه کُلَه شگ از میان آن عبور می کند. این محوطه بعلت قرارگرفتن در حوزه آبگیر سد کُلَه شگ در سال 1383 خورشیدی طی یک فصل، توسط پژوهشکده باستان شناسی کشور، کاوش نجات بخشی شد. محوطه متشکل از دو بخش مسکونی و گورستان است. گورستان آن در بخش شمالی بر دامنه کوه میه خِش واقع شده است. این گورستان بر روی مصطبه ایجاد شده است. بخش مسکونی در قسمت پایین دست، از سمت شمال به گورستان، و در بخش جنوبی به رودخانه ی کُلَه شگ منتهی می شود. بعلت وسعت محوطه و محدودیت زمان، تمام محوطه کاوش نشد؛ بخصوص بخش گورستان آن تقریباً دست نخورده باقی ماند. عملیات کاوش به صورت ارگانیک انجام شد، و طی آن بقایای سازه های معماری به شکل گسترده آشکار شد. معماری محوطه سنگی، و از شالوده تا بخش بالای دیوارها با سنگ ساخته شده است. در طی کاوش ها، شمار قابل توجهی اشیاء تزیینی، جنگ افزارها، تکه هایِ سفال، و قطعات شیشه به دست آمد. از جمله اشیاء مهم؛ سنجاق های قفلی و یک عدد مُهراستوانه ای است که در تاریخ گذاری محوطه موثر بوده اند. مطالعه تطبیقی بر روی اشیاء و سفال های یافت شده نشان می دهد که کُلَه شگ در عصر آهن ii دارای استقرار بوده، و در عصرآهنِ iii مسکونی بوده است. در عصر آهن iii نشانه هایی از حضور آشوریان یافت شده است. بخش مسکونی با آبگیری سد به طور کامل به زیر آب رفت. تنها بخش گورستان آن سالم است، که با افزایش سطح آب این بخش هم غرق می شود.

روش پژوهش در این پایان نامه روش فیش برداری کتابخانه ای و تحلیل، مقایسه و بررسی آماری آیات است. این پایان نامه مشتمل بر یک مقدّمه و شرح و تفسیر حدود 100 آیه در دو متن مورد نظر است و سه فصل دارد. در فصل اوّل به مختصری از احوال و آثار قشیری و هجویری پرداخته شده و در فصل دوّم مباحثی در تفسیر و تأویل قرآن و تفسیر باطنی و عرفانی صوفیّه از این کتاب آسمانی ذکر گردیده است. در فصل سوّم به طبقه بندی موضوعی آیات قرآنی دارای تفسیر و تأویل مندرج در متن دو کتاب مورد تحقیق پرداخته شده که به 13 بخش تقسیم شده و ذکر مراحل آن بدین صورت است که: ابتدا آیات در طبقه بندی خاصی قرار گرفته و سپس ترجمه آنها ذکر شده و پس از آن متن کهن فارسی ای که آیه یا آیات مدّ نظر در آن آمده، نقل گردیده است. در این بخش مشکلات متن فارسی و غوامض آن رفع گردیده و نکات و مسائل زبانی، دستوری، لغوی، سبک شناختی، عرفانی، بلاغی، و آنچه مربوط به محتوای متن فارسی است، حل گردیده است. در ادامه مفردات آیات مذکور در متن شرح شده و در مواردی که نیاز بود شأن نزول آیات مطرح شده و سپس تفسیر آیات با استفاده از 9 تفسیر مربوط به قرون مختلف ذکر شده و در پایان نتیجه و قصد قشیری یا هجویری از کاربرد آیه یا آیات دارای تفسیر و تأویل در متن فارسی هر کتاب بیان گردیده و نتیجه گیری با توجّه به متن مورد نظر و تفاسیر مطروحه ذیل آیات به صورت تحلیلی و مقایسه ای صورت پذیرفته است. در پایان این نتیجه به دست آمده است که اقوال تفسیری صوفیّه در این دو کتاب در بیش از 70 درصد موارد، با اقوال تفسیری دیگر فِرق اسلامی تفاوت دارد و این ناشی از گرایش صوفیّه به تفسیر باطنی قرآن است.