آتش در ایران باستان از اهمیت زیادی برخوردار بوده، نشانه های این توجه در متون و آثار هنری قابل مشاهده است. متاسفانه آگاهی ما از نحو? نگهداری آتش در نزد پارسیان (ایرانیان) باستان اندک است. اما با توجه به یافته های باستانشناسی بهتر می توان در این مورد نظر داد. در این پژوهش با شناسایی انواع آتشدانها و نقوش به جای مانده، به معرفی و طبقه بندی آنها از جهت فرم و شکل توجه شده، سپس با مبنا قرار دادن ارتباط میان نقش آتشدان های نقوش برجسته مادی و هخامنشی به مقایسه تطبیقی در این حوزه پرداخته شده است. علاوه بر نقوش برجسته به سایر آثار هنری منقوش به نقش آتشدان شامل مهرها، سکه ها و... در دوره های باستانی نیز اشاره شده است. همچنین با بیان تفاوتها و شباهتهای نقوش آتشدان در دو دوره تاریخی ذکر شده الگوها و ملاکهای بکارگیری از نقش آتشدان در نقوش برجسته گور دخمه های قزقاپان و سکاوند از دوره ماد و نقش ر ستم و تخت جمشید از دوره هخانشی مورد مطالعه قرار گرفت. جهت شناخت بهتر آتشدان های دوره های مذکور(ماد و هخامنشی) ناگزیر به طبقه بندی و شناسایی انواع آتشدان ها از هزاره سوم تا پایان دوره ساسانی بود. مقایسه تصویری نقوش براساس فرم و شکل در این دو دوره بیانگر مشابهت ها و تاثیرات آنها می باشد.در این پژوهش با توصیف اشکال و با مبنا قرار دادن روابط بینانشانه ای میان نقوش به مطالعه تاریخی آثار پرداخته شده است، در نهایت نیز با تحلیل نقش برجسته گور دخمه های تخت جمشید و نقش رستم که یک الگوی واحد را نشان می دهد به زمان و مکان برگزاری مراسم آتش پی برده شد.