چکیده هدف از این مطالعه مقایسه میزان tgf-? و vegf در اشک چشم افراد مواجهه یافته با گاز خردل در جنگ ایران و عراق که دارای ضایعات چشمی مزمن هستند، با گروه کنترل سالم و گروه کنترل بیمارمیباشد. مواد و روش ها: در این مطالعه 25 نفر از افراد مواجهه یافته با گاز خردل که دارای عوارض چشمی مزمن به همراه خشکی چشم هستند با گروه شاهد، شامل 25 فرد سالم وگروه کنترل که شامل 25 نفر که دارای خشکی چشم بدون مواجهه با گاز خردل بودند، مورد ارزیابی قرار گرفتند و میزان tgf-? و vegf در اشک چشم این 3 گروه با روش الایزا و همچنین میزان پروتئین تام در اشک چشم هر سه گروه با روش برادفورد اندازه گیری شد. نتایج: مقدار متوسط ng/ml)0.014±5.94tgf-?( و ng/ml)0.11±4.20vegf( در اشک چشم مصدومین شیمیائی در مقایسه با گروه کنترل سالم ng/ml)0.021±5.12tgf-?(و (ng/ml0.023±3.70vegf(و گروه کنترل بیمار ng/ml)0.006±5.43tgf-?( وng/ml)0.012±3.89 vegf( بالاتر است . همچنین مقدار متوسط پروتئین تام ng/ml) 1.39±5.69(1در اشک چشم گروه مصدومین در مقایسه با گروه کنترل سالم ng/ml) 2.29±7.55 (و گروه کنترل بیمارng/ml) 1.37±6.23(کمتر است. بحث : علل پیشنهادی وجود فرایندهای التهابی، ضایعات فیبروتیک و آنژیوژنز در ضایعات چشمی جانبازان شیمیائی میتواند باعث التهاب اولیه مداوم که منجر به تولید میزان قابل توجهی tgf-? و vegf میشود، باشد و یا تغییرات پایدار بعد از مواجهه منجر به تولید مداوم و بدون کنترل tgf-? و vegf و به دنبال آن ایجاد التهاب و رگزایی شده باشند. کل tgf-? و vegf مات کلیدی: گاز خردل، فاکتور تغییر دهنده رشد بتا(tgf-?) ،فاکتور رشد عروقی اندوتلیال(vegf)