نام پژوهشگر: حمید شریفی حشمت آباد
حمید شریفی حشمت آباد محمد خواجه حسینی صالح آباد
گیاهان دارویی منابعی بسیار ارزشمند در عرصه های طبیعی ایران می باشند. اهمیت دارویی، اقتصادی و صنعتی این گیاهان باعث برداشت بی رویه و کاهش جمعیت آنها در رویشگاههای طبیعی شده است. به نحوی که بسیاری از آنها در معرض تخریب و انقراض قرار دارند. وجود مکانیزم خواب در بذور گیاهان دارویی یکی از مهمترین دلایلیست که کشت و اهلی کردن و بازسازی رویشگاه های طبیعی آنها را با مشکل مواجه کرده است. به همین منظور بذر سی گونه دارویی مهم در تابستان و پاییز سال 1390 از رویشگاههای طبیعی آنها در استان لرستان جمع آوری شد، و در قالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا بذور مورد آزمون جوانه زنی اولیه با آب مقطر قرار گرفته و به سه گروه تقسیم شدند: جوانه زنی بالای 70 درصد (چهار گونه)، بین 30 تا 70 درصد (یک گونه) و کمتر از 30 درصد (24 گونه). بر طبق شرایط اکولوژیکی مشابه با رویشگاههای طبیعی، تیمارهای مناسب شکست خواب بر روی گونه های با جوانه زنی کمتر از 70 درصد اعمال شد. تیمارهای آزمایشی شامل برداشتن پوسته، خراش دهی (مکانیکی و شیمیایی)، پیش سرمادهی (به مدت زمان های 2، 4، 6، 8، 10 و 12 هفته)، نیترات پتاسیم (2/. درصد)، جیبرلیک اسید (250 و 500 پی پی ام) و تیمارهای ترکیبی (برداشتن پوسته + پیش سرمادهی، خراش دهی + پیش سرمادهی و جیبرلیک اسید + پیش سرمادهی) بود. بر اساس نتایج حاصل از آزمون جوانه زنی اولیه و تیمارهای شکست خواب و بر مبنای سیستم طبقه بندی باسکین و باسکین (2004) مشخص شد که چهار گونه بدون خواب، هشت گونه دارای خواب فیزیولوژیکی، دو گونه خواب مورفوفیزیولوژیکی، نه گونه خواب فیزیکی و پنج گونه دارای خواب ترکیبی (فیزیکی + فیزیولوژیکی) بودند. همچنین خواب دو گونه (آوندول و گل سگ زبان) شکسته نشد.