حکومت امویان که نمادی از عصبیت عربی بود، پس از هشتاد سال با انقلاب عباسیان فرو ریخت، عباسیان با شعار «الرضا من آل محمد» توانسته بود حمایت توده های ایرانی را که برخوردار از گرایشات علوی بودند، جلب نمایند. به مجرد پیروزی انقلاب عباسی، ایرانیان به چهرهسالوس و تزیر خلفای عباسی پی بردند، ایران به ویژه خراسان عرصه شورشها و نهضتها گردید. قیامهای علویان علاوه بر عراق و حجاز در خراسان نیز مورد استقبال توده های خراسانی واقع شد. این مسئله برای عباسیان که خلافت خویش مدیون خراسانیان می دانستند خطر جدی به شمار می رفت. مأمون علیرغم سیاست خلفای سلف خویش در سرکوبی، تدابیر جدی را طرح نمود تا خلافت عباسیان را از بحران رهایی بخشد و پایه های حکومت خود را مستحکم نماید. وی به دلیل قتل برادرش امین و اشتهار به داشتن ریشه ای ایرانی، از حمایت خاندان عباسی محروم بود. از این رو به دشواریهای گذشته خلافت، معضلی جدید افزوده شد؛ و مأمون می بایست با طرحی جدید با چالشهای موجود مقابله نماید. انتقال امام رضا از مدینه به مرو و تفویض مقام ولایتعهدی در راستای تدابیری بود که مأمون برای نجات خلافت عباسی از بحران اتخاذ نمود در این رساله سعی شده است تا با بررسی عوامل موثر در دعوت مأمون برای ولیعهدی امام رضا (ع) و سیاستهای امام (ع) در مقابله با برنامه ها و اهداف مأمون از سوی دیگر که در مجموع موجب بالندگی اندیشه علویان و به طور کلی شیعی گردید بررسی شود.