نام پژوهشگر: سید سجاد علایی
سید سجاد علایی علی کدخدایی
سازند دشتک با سن تریاس پایینی تا میانی، سنگ پوش مخازن کنگان و دالان در خلیج فارس می باشد. این سازند که تناوبی از سنگ های کربناته، انیدریت و شیل است تاکنون اهمیت چندانی به عنوان یک مخزن هیدروکربوری نداشته است و از لحاظ پتروفیزیکی مورد بررسی قرار نگرفته است. با این حال اخیراً داده های حفاری در میدان سلمان، وجود گاز را در بخش هایی از این سازند تأیید می کند. با توجه به این که این سازند یک سنگ پوش است و لایه های شیلی متعددی دارد، وجود گاز در این سازند می تواند با این شیل ها در ارتباط باشد. هدف از این تحقیق ارزیابی پتروفیزیکی سازند دشتک به منظور یافتن پتانسیل گازی آن و بررسی بخشهای شیلی آن به عنوان یک شیل گاز احتمالی است. در این تحقیق، داده های چاه پیمایی چاه 2sk-1 که اخیراً در میدان سلمان حفر شده به منظور حصول پارامترهای پتروفیزیکی دخیل در پتانسیل هیدروکربوری سازند دشتک مورد استفاده قرار گرفت. از این رو مدل های پتروفیزیکی متعددی برای آنالیز احتمالی بخش های شیلی و کربناته و انیدریتی تنظیم گردید تا تخلخل، تخلخل پر شده از گاز و آب و حجم شیل را تخمین بزند. نتایج این ارزیابی نشان می دهد لایه های بخش فوقانی سازند دشتک به ضخامت تقریبی 270 متر با لیتولوژی عمده آهک که به صورت متناوب با دولومیت و انیدریت جایگزین می شوند و معادل بخش عربی قلیله در میدان سلمان است، ناحیه ای اشباع از گاز است. با توجه به نتایج ارزیابی لاگ ها تخلخل کل، تخلخل اشباع از آب و گاز و حجم شیل در لایه های آهکی قلیله محاسبه گردید که مقادیر آن ها به طور متوسط برابر با 6 درصد، 1 درصد، 5 درصد و 10 درصد است. در بالای بخش سودیر نیز چندین لایه شیلی شناسایی شدند که با توجه به نتایج این مطالعه کانی رسی غالب آن ها ایلیت است. به دلیل وجود آهک در سومین لایه شیلی از بخش سودیر به ضخامت تقریبی 35 متر، تخلخل و گاز زیادی در این لایه دیده می شود. تخلخل بسیار بالای محاسبه شده این لایه شیلی می تواند متأثر از وجود ماده آلی باشد، بنابراین توسط روش ?log-r میزان ماده آلی کل آن بررسی شد که در غنی-ترین بخش های آن به 2.5 درصد می رسد. شیل آغار در پایین سازند دشتک و بالای سازند کنگان قرار گرفته است. میزان toc این بخش نیز محاسبه گشت. نتایج حاکی از آن است حدوداً 5 متر از آن دارای toc بیش از 2 درصد می باشد که نشان می دهد شیل های آغار و بخش سودیر فوقانی از سازند دشتک می توانند به عنوان سنگ منشأ این سازند عمل کنند.