نام پژوهشگر: محبوبه عباسپور
محبوبه عباسپور مجید لطفعلیان
فرسایش خاک یکی از مهمترین چالشهای زیست محیطی و عوامل مهم آسیب جنگل هاست که اغلب در اثر تغییر کاربری اراضی جنگلی، جادهسازی و فقدان پوشش گیاهی به وجود میآید. شبکه جاده جنگلی اگرچه پایه و اساس جنگلداری پایدار تلقی میشود، اما متأسفانه یکی از عوامل تخریب منابع طبیعی به شمار رفته و موجب فرسایش خاک جنگلها میگردد. خاکهای جنگلی به طور طبیعی نفوذپذیرند ولی از طرف دیگر جادههای جنگلی غیرقابل نفوذند که همین مسئله موجب میشود تا آب باران روی سطح جاده جریان پیدا کند و ذرات خاک را مورد شستشو قرار دهد بدین ترتیب طراحی و ساخت جاده جنگلی باید به صورت اصولی و همراه با دقت زیاد صورت بگیرد، زیرا مسیریابی صحیح جاده های جنگلی میتواند به کاهش فرسایش خاک و کاهش خطرات زیستمحیطی ناشی از آن کمک کند. به همین منظور در این تحقیق سعی شد تا با استفاده از قابلیت های سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و با در نظر گرفتن عوامل تاثیرگذار در مسیریابی جادههای جنگلی از جمله شیب و طول دامنه (فاکتور ls)، فرسایشپذیری خاک (فاکتور k)، تراکم آبراههها، سنگ بستر، پوشش گیاهی، جهت دامنه و ارتفاع از سطح دریا به طراحی بهینه شبکه جاده پرداخته شود. پس از تهیه هر کدام از لایههای اطلاعاتی، با توجه ضرایب اهمیت بدست آمده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، عمل رویهمگذاری نقشهها انجام شد و نقشه مناسب عبور که نشان دهنده پایداری زمین نیز بوده است در چهار طبقه تهیه گردید. سپس توسط نرمافزار pegger طراحی واریانتهای مختلف جاده بر روی این نقشه انجام شد. واریانتهای طراحی شده و شبکه جاده موجود با استفاده از آزمون مربع کای مورد مقایسه قرار گرفتند و نتایج نشان داد شبکه جاده های طراحی شده در سطح 95درصد، از نظر عبور از مناطق پایدار و مساعد جهت جادهسازی عملکرد بهتری نسبت به شبکه جاده موجود داشتهاند.