توسل به مشارکت، از ابزارهای اصلی تحقق فعالیتهای اقتصادی در جوامع مختلف می باشد. بشر در سیر تکاملی خود و با درک معایب موجود در آثار و نتایج مشارکتهای مدنی، روی به خلق شخصیت حقوقی در قالب شرکتهای تجارتی آورده است. امروزه، از میان شرکتهای تجارتی، دو قالب به دلیل اثرگذاری شگرف در عرصه تجارت داخلی و بین المللی مورد توجه مقنن و فعالین اقتصادی قرار گرفته است. طی رساله پیش رو، با مقایسه این دو شخصیت حقوقی متمایز، یعنی شرکتهای سهامی و تعاونی از مرحله تشکیل تا انحلال، بر آن بوده ایم که با نگاهی نقادانه به بررسی قوانین و مقررات ناظر بر این دو حوزه پرداخته و علاوه بر شناخت ساختار و ماهیت شرکتهای مورد مطالعه، در صورت امکان و با توجه به محاسن و معایب قابل مشاهده در هر کدام، پیشنهاداتی در راستای بازبینی و اصلاح مقررات مذکور ارائه نماییم. ضمن این تحقیق، پس از بررسی تمایزات موجود در مقطع تشکیل این دو شرکت، طی بخش دوم، دوره حیات و فعالیت شرکتهای سهامی و تعاونی را که مشتمل بر مباحثی چون بررسی تمایزات موجود در سازمان و ارکان شرکتها، سرمایه و سهام آنها، مقررات ناظر بر امور مالی و مالیاتی و نیز قواعد عضویت در هر یک از شرکتهای نامبرده می باشد را موضوع مطالعه خود قرار داده ایم. در گام نهایی نیز با بررسی تمایزاتی که در دوره انحلال شرکتهای سهامی و تعاونی متصور است بخش سوم و نهایی این تحقیق را به پایان خواهیم برد.