پژوهش حاضر، به منظور بررسی دلایل تجربی حیات پس از مرگ، انجام گرفته است. بر اساس دیدگاه برخی از اندیشمندان، پذیرش اصلِ حیات پس از مرگ، منوط به اثباتِ بُعدی غیر مادی، در وجود انسان است. با توجه به اهمیتِ مسئله‏ ی حیات پس از مرگ، پژوهش حاضر، در نظر دارد که به بررسی دلایلِ تجربی(پسینی) حیات پس از مرگ بپردازد. پدیده‏ هایی که عموما، به عنوان دلایلِ تجربی حیات پس از مرگ معرفی می ‏شوند عبارتند از: پدیده‏ های فراروان‏شناختی، تجربه‏ ی نزدیک به مرگ و رویدادهای دینی- تاریخی. پژوهش‏ گران حوزه‏ ی دلایلِ تجربی حیات پس از مرگ ادعا می‏کنند که پدیده‏های مذکور، قادرند به صورت تجربی، وجود روح و حیات پس از مرگ را اثبات نمایند. علاوه بر سه پدیده‏ ی فوق، می‏توان استدلال تجربی«انسان معلق در فضا»ی ابن‏سینا و حکایات عرفا از تجربه ‏ی «خلع از بدن» در سنت دینی- عرفانی را، به عنوان دو نمونه ‏ی دیگر دانست. در پژوهش حاضر، ابتدا، به بحث و بررسی، در مورد پنج شاهد تجربی یاد شده پرداخته شده است. سپس اشکالات منتقدان، پاسخ‏ های پژوهش‏ گران و نیز، نظریاتی که حقیقت پدیده ‏های مورد بحث را تأیید می‏کند، مورد بررسی قرار گرفت. در خاتمه‏ ی هر فصل، بحثی پیرامون میزانِ تواناییِ دلیل تجربی مورد بحث، جهت اثبات وجودروح و حیات پس از مرگ ارائه شده است. در نهایت با بررسی و مطالعه‏ ی دلایلِ تجربی حیات پس از مرگ، به این نتیجه می‏ رسیم که، پدیده‏ های فراروان‏شناختی، تجربه‏ ی نزدیک به مرگ، رویدادهای دینی- تاریخی، استدلال تجربی «انسان معلق در فضا» و تجربه‏ ی خلع از بدن، هر یک قادرند به صورت تجربی، وجود روح و خاصیت فرامادی آن، و نیز، مسئله‏ ی حیات از پس مرگ را، به صورت نسبی، اثبات نمایند. لازم به ذکر است، در مطالعه ‏ی دلایلِ تجربی، توجه به چند نکته ضروری است: الف- منظور از لفظ «تجربی» که درباره‏ ی پدیده‏ های مورد مطالعه، به کار می‏ رود، به معنای «پسینی» است نه، معنای تجربه هایی که در علوم طبیعی و آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می‏گیرد. ب- مسئله‏ ی روح و حیات پس از مرگ، مسائلِ فرامادی هستند. لذا حقیقت این مسائل، به صورت تجربی، تنها تا حدی که ضوابطِ علوم طبیعی اجازه دهند، تبیین می ‏شوند. لذا برای اثبات کامل روح و حیات پس از مرگ، استفاده از برخی پیش فرض‏ های فلسفی و کلامی، لازم است. ج- پدیده‏ های مورد بحث، در شرایط متفاوت رخ می ‏دهند. لذا آزمون‏ های تجربی، معیارِ مناسبی برای سنجش میزان اعتبارِ شواهد تجربی و نتایج حاصل از آن نیستند. شایسته است با توجه به متغیر بودن شرایط وقوع پدیده‏ های مذکور، از روش پدیدارشناختی استفاده شود. د- جهت بررسی مسائل مربوط به حیات پس از مرگ و معاد، نداشتن دیدگاه ماتریالیستی از ضروریات است. کلید واژه: معاد، حیات پس از مرگ، دلایل تجربی حیاتِ پس از مرگ، فراروان‏شناسی، تجربه‏ ی نزدیک به مرگ.