از ظهور جرم شناسی تقریبا یک قرن می گذرد که در این مدت رشته ها و شاخه های زیادی در این زمینه شکل گرفته است. جدیدترین رشته از جرم شناسی واکنش اجتماعی که امروزه در اغلب پژوهشهای جرم شناسی مورد توجه قرار گرفته است بزه دیدشناسی یا مجنی علیه شناسی می باشد. مطالعه بزه دیدگان ابتدا در قالب یک نگرش منفی گرایانه و با تاکید به نقش و تقصیر بزه دیده در رویداد جنایی بوجود آمد اما بعدها به ویژه از اواسط دهه 1970 به بعد جنبشی در جهت حمایت از بزه دیدگان آغاز گردید که بزه دیدگان را صرف نظر از نقششان در شکل گیری پدیده جنایی مستحق حمایت و کمک های مادی، معنوی و روانی می دانست. در اغلب موارد اولین کسانی را که بزه دیدگان با آنها برخورد می نمایند مامورین نیروی انتظامی در کلانتریها، پاسگاهها، گشت ها و . . . می باشند. در ادامه نیز بزه دیدگان به دلایل مختلف و معمولا به دفعات متعدد و در فواصل زمانی مختلف به کارکنان پلیس مراجعه می نمایند این موضوع باعث شده تا نقش و جایگاه پلیس در خصوص بزه دیدگان نقش بسیار مهم و خطیری باشد. زیرا اگر از همان آغاز فرآیند جنایی مامورین پلیس با تمامی بزه دیدگان ( اعم از بزه دیدگان عام و بزه دیدگان خاص شامل کودکان، سالمندان، زنان و . . . ) تعاملی بزه دیده مدار داشته باشند گامی اساسی در جهت عدالت و احقاق حقوق آنها برداشته اند. در این پایان نامه به منظور دستیابی به نتایج دقیق تر و واقعی تر ضمن مطالعه و بررسی کتابخانه ای و اسنادی به صورت میدانی و عملی با استفاده از پرسش نامه پژوهشهای صورت گرفته است. به این صورت که در میان کارکنان پلیس و افراد بزه دیده پرسش نامه های تقسیم گردید و نتایج آن با استفاده از آزمون های همبستگی پیرسون، اسپیرمن، کندال، آزمون t و آزمون تحلیل واریانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت تا نتایج بدست آمده از این آزمون ها گامی جهت آشنایی بهتر دانش پژوهان و بزه دیده شناسان با مقوله ((بزه دیده)) و ((پلیس)) باشد.

چکیده : با گسترش روز از افزون پدیده بزهکاری در جوامع و شکست سیاست جنایی مبتنی بر سرکوب و مجازات ، لزوم تحول در سیاست جنایی بیش از پیش آشکار شده است . صاحب نظران علم جرم شناسی بر این باورند با مشارکت مردم در سیاست جنایی و خصوصاً در مرحله پیشگیری از وقوع جرم می توان پدیده جرم و جنایت را در جامعه کنترل و محدود نمود. در سیاست جنایی اسلام نیز امر مشارکت مردم در پیشگیری از جرم با عنوان نهاد امر به معروف و نهی از منکر مطرح شده است و اسلام این دو اصل را فریضه اعلام نموده و عمل به آن را با وجود شرایطی واجب شناخته است . این نوشتار با هدف بررسی و تبیین یافته ها و دیدگاه های نوین دانش جرم شناسی در قالب مشارکت مردم در پیشگیری از وقوع جرم و واکاوی آموزه های دین اسلام با تاکید بر نهاد امر به معروف و نهی از منکر مطابق با فرهنگ ایرانی - اسلامی جامعه ما با رویکرد تحلیلی – توصیفی با استفاده از منابع کتابخانه ای به موضوع مورد بحث می پردازد و از جمله یافته های این پژوهش اثبات آن است که بهره گیری از مشارکت اجتماع و مردم علاوه بر مشروعیت بخشیدن به سیاست جنایی ، ضمان موفقیت و موثر بودن آن در پیشگیری از بروز بزهکاری خواهد بود . کلمات کلیدی : سیاست جنایی ، سیاست جنایی مشارکتی ، سیاست جنایی اسلام ، پیشگیری از جرم ، امر به معروف ، نهی از منکر .