چکیده در این مطالعه هدف، بررسی اختلاف بین فراسنجه های شیمیایی و تخمیری سه نوع سیلاژ و علوفه سورگوم شیرین، پگاه و اسپیدفید با ذرت در شرایط آزمایشگاهی و همچنین تعیین روند تجزیه پذیری علوفه ها و سیلاژها با روش کیسه های نایلونی بود. علاوه بر این، امکان جایگزینی سیلاژ سورگوم شیرین با ذرت در شرایط حیوانی بررسی شد. برای تحقیق آزمایشگاهی علوفه ها در شرایط یکسان کاشت شد و در حالت شیری خمیری برداشت و در چهار تکرار در مینی سیلو، نگهداری شدند. در این مطالعه ظرفیت بافری علوفه ی تازه سورگوم شیرین کمتر (p<0.05) از علوفه ذرت و سورگوم اسپیدفید بود ولی با سورگوم پگاه تفاوت معنی داری نداشت. الیاف نامحلول در شوینده خنثی علوفه ی تازه ذرت به طور معنی داری (p<0.05) کمتر علوفه های سورگوم پگاه و اسپیدفید بود و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و الیاف نامحلول در شوینده خنثی علوفه سورگوم اسپیدفید به طور معنی داری بالاتر (p<0.05) و کربوهیدرات محلول در آب این علوفه کمتر از بقیه علوفه ها بود. بین کربوهیدرات غیر علوفه ای علوفه های ذرت و سورگوم شیرین تفاوتی وجود نداشت و ماده خشک سیلاژ ذرت به طور معنی داری (p<0.05) کمتر از بقیه سیلاژها بود. سیلاژ ذرت الیاف نامحلول در شوینده خنثی و لیگنین نامحلول در اسید کمتری نسبت به سیلوهای سورگوم شیرین و اسپیدفید داشت و همچنین کربوهیدرات محلول در آب باقیمانده آن نسبت به سیلوهای سورگوم کمتر بود. مقدار اسید لاکتیک در سیلوهای ذرت و سورگوم پگاه به طور معنی داری (p<0.05) بالاتر از سیلوهای سورگوم شیرین و اسپیدفید بود (به ترتیب برای سیلوهای ذرت، سورگوم شیرین، پگاه و اسپیدفید برابر 61/3، 19/2، 43/3 و 02/2 درصد)، و مقدار اسید استیک در سیلوهای سورگوم شیرین و ذرت به طور معنی داری (p<0.05) بیشترمشاهده شد. برای بررسی فراسنجه های تجزیه پذیری 8 تیمار علوفه و سیلو در ساعت 0، 1، 3، 6، 9، 12، 24، 48 و 72 در دو رأس گاو فیستوله شده رها شدند. نرخ تجزیه پذیری علوفه ی تازه سورگوم پگاه و ذرت به طور معنی داری (p<0.05) بالاتر از علوفه سورگوم شیرین و اسپیدفید بود و همین امر باعث بالاترشدن معنی دار (p<0.05) تجزیه پذیری موثر با سرعت عبور 08/0 در این دو علوفه شد؛ ولی فقط علوفه اسپیدفید پتانسیل تجزیه پذیری کمتری نسبت به بقیّه علوفه داشت. در سیلاژها، بخش آهسته تجزیه شونده سیلاژ ذرت به طور معنی داری (05/0(p< بیشتر از سیلاژهای سورگوم شد و همین موضوع باعث شد پتانسیل تجزیه پذیری آن به طور معنی داری (p<0.05) بیشتر از بقیه و برابر 25/85درصد بشود که از لیگنین نا محلول در اسید کمتر این سیلاژ حاکی می شود. در تحقیق مزرعه ای سیلاژ سورگوم شیرین با نسبت های 0، 3/33، 6/66 و 100 درصد جایگزین سیلاژ ذرت شد. تعداد 8 رأس گاو شیری با میانگین تولید 5/35 در غالب طرح مربع لاتین تکرار شونده 4×4 به طور تصادفی قرار داده شدند. مصرف ماده خشک و دیگر ترکیبات جیره با هم تفاوت معنی داری نداشت (05/0(p< ولی همه نسبت های جایگزینی باعث کاهش قابلیت هضم تمام ترکیبات شیمیایی جیره شد. با این وجود تولید و ترکیبات شیر تحت تأثیر کاهش قابلیت هضم قرار نگرفت و بین تیمارها تفاوتی (p<0.05) وجود نداشت، همچنین ph شکمبه، بین تیمارهای 0 و 100 درصد جایگزینی تمایل به افزایش پیدا کرد (06/.=p). در مجموع به نظر می رسد سیلاژ سورگوم بتواند در شرایطی جایگزین سیلاژ ذرت شود.

این رساله مشتمل بر سه فصل است . در فصل اول مشخصات گیاه شناسی، آب و هوا، خاک ، مواد غذایی موردنیاز، انتخاب بذر، روش کاشت ، وجین و برداشت مورد بحث قرار گرفته است . در فصل دوم طبقه بندی ذرت خوشه ای، طبقه بندی زراعتی سورگوم و بیماریهای مهم ذرت خوشه ای مدنظر بوده و شرح داده شده اند . در فصل سوم تانن ها، اسید سیانیدریک ، تاثیر تانن بر روی رشد، اسیدهای آمینه سورگوم، اثر سورگوم حاوی لیزین بالا، اسیدهای آمینه سورگوم، روش تهیه جیوه های آزمایشی و نتایج آزمایشات توضیح داده شده اند.