نام پژوهشگر: یارعلی کرد فیروز جایی
فاطمه لطفی سید محمود موسوی
رنج و آلام موجود در این دنیا برای همگان قابل درک است و تحلیل و بررسی آن اهمیت بسیاری دارد. عدم پاسخگویی به چرایی و علت وجود این آلام و سازگاری آن با قدرت، حکمت، خیرخواهی و عدالت خداوند، ایمان انسان به خدای یگانه، عکس العمل مناسب در مقابل این آلام، داشتن اخلاق اجتماعی و بسیاری از مسائل مهم زندگی او را تحت تأثیر قرار می دهد. فلاسفه و متکلمان همه ادیان، نظرات و توجیهات مختلفی ارائه داده اند که در میان آنها متکلمین اسلامی با بهره گیری از عقل و استمداد از قران و روایات معصومین(علیهم السلام) نظریه "اعواض" را مطرح کرده اند که توانسته است به خوبی از عهده پاسخ به شبهات مربوط به "آلام" و به تعبیر فلاسفه "شرور" برآید. لازمه جهان مادی وجود آلام است. از طرفی حکمت و لطف خداوند متعال اقتضا می کند که انسان را در رسیدن به کمال شایسته اش یاری کند. لذا گاهی او را دچار آلام و بلایای غیراستحقاقی می کند و برای جبران این آلام غیراستحقاقی، عوض آن را عطا می کند. در برخی از آیات و روایات نیز دلایل وجود آلام ابتدایی و ایصال عوض به سبب این آلام مطرح شده است.اعطای عوض، از نظر عدلیه به دلیل حکمت و عدالت خداوند، بر او واجب است. البته بهتر است برای رسیدن به یک پاسخ تام وکامل، در استفاده از واژه عدلیه دقت کرد.