به منظور بررسی تاثیر ترکیبات ضدتعرق بر گیاه دارویی ریحان، یک آزمایش فاکتوریل شامل 3 سطح آبیاری (شاهد- 500، تنش متوسط- 375 و تنش شدید- 250 میلی لیتر در 24 ساعت) و 3 ترکیب ضدتعرق کیتوزان، موسیلاژ اسفرزه و موسیلاژ بارهنگ هر کدام در 3 سطح (5/0، 1 و 5/1 درصد وزن خشک به حجم حلال) با 3 تکرار و بر پایه طرح کاملا تصادفی انجام پذیرفت. در این تحقیق صفاتی از قبیل، میزان فتوسنتز، تعرق روزنه ای، هدایت روزنه ای، دی اکسید کربن اطاقک روزنه ای، محتوای کلروفیل و کاروتنوئید ، وزن ترو خشک، خصوصیات ریخت شناسی، دمای سطح برگ، درصد و عملکرد اسانس و همچنین اجزای اسانس اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد اثر آبیاری و مواد ضدتعرق بر صفات مورد اندازه گیری معنی دار بودند (01/0p? و 05/0p?). بهترین میزان صفات مورد اندازه گیری در سطح اول آبیاری و سطوح متفاوتی از ترکیبات ضدتعرق مشاهده شد. کلیه ترکیبات ضدتعرق، میزان تعرق صورت گرفته از سطح برگ را بطور معنی داری کاهش دادند و این کاهش در سطوح بالای آن ها شدیدتر بود بطوریکه ترکیب کیتوزان در سطوح 5/1 و 1 درصد نسبت به نمونه شاهد میزان تعرق را تا دو برابر کاهش داد. در مورد فتوسنتز نیز تیمار 5/0 و 1% کیتوزان توانستند تا 30 درصد میزان فتوسنتز را نسبت به شاهد افزایش بدهند. همچنین مشخص شد که با کاربرد ترکیبات ضدتعرق در شرایط آبیاری محدود میزان ماده خشک افزایش یافت. ترکیبات ضدتعرق محتوی کلروفیل و کارتنوئید، درصد و عملکرد اسانس را نسبت به شرایط شاهد کاهش دادند. بررسی درصد ترکیبات موجود در اسانس نیز نشان داد که در شرایط تنش خشکی متوسط و سخت نسبت به شرایط بدون تنش میزان ترکیبات 1و8- سینئول، کمفور، متیل کاویکول، بتا -المن و اپی- آلفا- کادینول افزایش یافته و میزان ترکیبات لینانول، ژرانیول و ژرانیل استات دچار کاهش شدند. همچنین با کاربرد ترکیبات ضدتعرق میزان ترکیبات کمفور، متیل کاویکول و بورنیل استات افزایش و میزان ترکیبات مایرسن، 1و8- سینئول و لینانول در اسانس ریحان دچار کاهش شدند. با توجه به نتایج به دست آمده از این آزمایش می توان بیان نمود، ترکیبات ضدتعرق با منشا طبیعی، ترکیباتی ایمن، ارزان و زیست تجزیه پذیر بوده و جایگزین مناسبی برای ترکیبات ضدتعرق شیمیایی متداول مورد استفاده می باشند، اما تجاری نمودن این ترکیبات نیاز به آزمایشات تکمیلی دارد.