نام پژوهشگر: زهرا ملکوتی خواه
زهرا ملکوتی خواه بی بی فاطمه میر جلیلی
کرومن ها (نفتوپیران ها) دسته مهمی از ترکیبات اکسیژن دار [3-1] هستند که به دلیل فعالیت های بیولوژیکی شان اهمیت سنتزی پیدا کرده اند. اولین بار هوبن در سال 1904 از واکنش کومارین ها با آلکیل منیزیم هالیدها اولین سری مشتقات کرومن را سنتز کرد [4]. در مراجع شیمی نفتوپیران را با نام سیستماتیک کرومن می شناسند، اما هنوز هم در برخی مقالات شیمی از نام نفتوپیران استفاده می شود. بسیاری از فرآورده های طبیعی تشکیل شده از ساختار کرومن به عنوان مثال اوودیونال (1) و لاپاچنول (2) دارای خاصیت هورمونی ضد رشد می باشند [5]. دگیولین (3) به عنوان یک حشره کش به کار رفته [6] و ترکیب (4) دارای خواص ضد باروری می باشد [7]. کرومن (5) که در گیاه مکزیکی هیپرکیوم – الیگینوسام (hbk) وجود دارد دارای خواص آنتی بیوتیکی است [8]. کوردیا کرومن (6 ) استخراج شده از گیاه آلی دورا نیز دارای خواص ضد التهابی [9] است. از بین خواص بیولوژیکی کرومن ها و مشتقات آن ها می توان خواص ضد میکروبی [13-10]، بازدارندگی ویروس آنفولانزا، ضد تومور و تاثیر بر دستگاه عصبی را نام برد [14]. هم چنین از مشتقات کرومن در درمان آلزایمر، فشار خون و تشنج استفاده شده است. اخیراً ثابت شده است که دایوری کرومنیک اسید (7) دارای فعالیت ضد hiv . [15] با ec50 برابر با 00567/0 می باشند [16] .