تسهیلات اقامتی از تسهیلات زیر ساختی است که جزء عناصر ثانویه گردشگری است و نقش کلیدی در مقصد گردشگری بازی می کند. از موارد مهمی که در استقرار تسهیلات اقامتی باید مورد توجه قرار گیرد، نزدیکی به جاذبه ها است. از مشکلات توسعه ی گردشگری کشور و نیز استان زنجان استقرار تسهیلات اقامتی بدون توجه به توزیع جاذبه ها می باشد. در این راستا پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی الگوی استقرار تسهیلات اقامتی با توجه به توزیع جاذبه های باستانی انجام شده است تا ضمن بررسی وجود یا عدم تناسب بین الگوهای استقرار انواع اقامتگاه ها با توزیع جاذبه های باستانی، الگوی مناسب جهت استقرار آن ها ارائه شود. هم چنین به دلیل اهمیت شبکه راه های ارتباطی در توسعه ی گردشگری، تناسب بین الگوی استقرار این زیر ساخت نیز با توزیع جاذبه های باستانی مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش حاضر توصیفی، تحلیلی است. جامعه ی آماری شامل 26 اقامتگاه و 446 جاذبه ی باستانی در قلمرو استان زنجان است. اطلاعات مورد نیاز به صورت کتابخانه ای، اسنادی و میدانی جمع آوری شده است. در تحلیل الگوهای فضایی تسهیلات اقامتی و جاذبه های باستانی استان از مدل های آماری و گرافیکی نظیر آزمون تخمین کرنل، نقطه مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار و روش شبکه ای در محیط arc gis استفاده شده است، هم چنین تحلیل تناسب بین الگوی استقرار شبکه راه های ارتباطی و تسهیلات اقامتی با توزیع جاذبه های باستانی با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (ahp) صورت گرفته است. یافته های پژوهش حاکی است توزیع جاذبه های باستانی با توجه به استقرار نقطه مرکز متوسط در مرکز جغرافیای استان و پهنای بیضی، متعادل است. جهت بیضی شمال غرب، جنوب شرق می باشد که به دلیل کاهش تعداد جاذبه های باستانی در قسمت هایی از شهرستان های طارم، زنجان و خدابنده است. تعداد کانون های تراکم در روش تخمین تراکم کرنل و روش شبکه ای نیز توزیع متعادل جاذبه های باستانی را نشان می دهد. نقطه مرکز متوسط تسهیلات اقامتی در نزدیکی آزاد راه اصلی استان واقع شده است. شکل بیضی باریک و نیمه بسته است که بیانگر تمرکز اقامتگاه ها در مسیر آزاد راه اصلی استان و به طور مشخص شهر زنجان است. روش شبکه ای و روش تخمین تراکم کرنل نیز این مطلب را تایید می کند. نتایج پژوهش نشان می دهد، بین الگوی استقرار راه های فرعی و اصلی استان با توزیع جاذبه های باستانی تناسب وجود دارد اما این تناسب بین الگوی استقرار آزاد راه و انواع تسهیلات اقامتی با توزیع جاذبه های باستانی استان مشاهده نمی شود. بنابراین توسعه ی آزاد راه و ایجاد تسهیلات اقامتی با توجه به توزیع جاذبه های باستانی به ویژه جاذبه های برجسته ی استان نظیر گنبد سلطانیه و مقبره قیدار نبی در هر برنامه ریزی توسعه ی گردشگری استان پیشنهاد می گردد.