نام پژوهشگر: سیده لیلا موسوی انیجدان

تاثیر ساختار قدرت در مجموعه امنیتی خاورمیانه بر روند صلح اعراب و اسرائیل
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده حقوق و علوم سیاسی 1391
  سیده لیلا موسوی انیجدان   سید جواد صالحی

موضوع امنیت و الگوی امنیتی یکی از دغدغه های اصلی سیاست بین لملل است تا از طریق آن تهدیدات و جنگ ها کاهش یابد. الگوهای امنیتی در هر سه سطح داخلی، منطقه ای و بین المللی مطرح بوده و در هر دوره یکی از سطوح مذکور بر سایرین اولویت داشته است. اما طی دهه های اخیر سطح منطقه ای به عنوان یک الگوی امنیتی مورد توجه جدی قرار گرفته است. برخی مناطق به جهت ویژگی های خاص به سمت همگرایی حرکت کرده و برخی دیگر عکس این روند را طی می کنند. یکی از این مناطق خاورمیانه است که به جهت ویژگی های خاص خود همواره یک منطقه تنش زا بوده و حضور قدرت های خارجی نیز این فرایند را تقویت کرده است. این پژوهش با استفاده از مکتب انگلیسی مولفه های امنیت منطقه ای را در خاورمیانه مورد بررسی قرار می دهد. این مولفه ها عبارتند از: نزدیکی و مجاورت جغرافیایی، وابستگی متقابل امنیتی، الگوهای دوستی و دشمنی، وجود حداقل دو بازیگر، استقلال نسبی و دو عامل فرعی فرهنگ، قومیت و نژاد و مورد اقتصاد. اما در این میان ساختار قدرت تاثیر زیادی را بر منطقه خاورمیانه بر جای گذاشته و قدرت های بزرگ، منطقه مذکور را به جهت موقعیت ژئواستراتژیکی، ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی مورد توجه قرار داده اند. بعد از جنگ جهانی دوم ایالات متحده به عنوان قدرت برتر در خاورمیانه ظهور کرده و نقش جدی در منطقه ایفا می کند. این پژوهش همچنین با استفاده از نظریه مجموعه امنیتی بوزان، نقش و حضور آمریکا در دروه اوباما را بررسی کرده که آن تاثیر جدی بر تحولات خاورمیانه و بویژه صلح اعراب و اسراییل بر جای گذاشته است، چون مناقشه اعراب و اسراییل نقش مهمی در امنیت منطقه ای ایفا می کند و تمام تحولات منطقه بنحوی با این موضوع گره خورده است. با توجه به مولفه های فوق این سوال مطرح می گردد که ساختار قدرت در مجموعه امنیتی خاورمیانه چه تاثیری بر روند صلح اعراب و اسراییل دارد؟فرضیه این پژوهش معتقد است که با توجه به ساختار قدرت در منطقه خاورمیانه و حضور پررنگ آمریکا در روند صلح اعراب و اسراییل به عنوان دوست و متحد استراتژیک آن در منطقه، به جای اینکه به حل مسئله و ایجاد صلح و ثبات کمک کند، به بدتر شدن اوضاع منطقه و بحران های متعدد دیگری منتهی شده است.