نام پژوهشگر: فرشته ربیعی شره جینی
فرشته ربیعی شره جینی احمدرضا یزدانی
در این پژوهش کارایی فنی، مقیاس و اقتصادی برای واحدهای مرغداری جامعه آماری مورد بررسی و محاسبه قرار گرفت. بررسی نتایج برای فرضیه اول بیانگر آن است که، همه واحدهای مرغداری شهرستان گنبد دارای کارایی اقتصادی نمیباشند و این فرضیه پذیرفته نمیشود. همچنین فاصله هر یک از واحدها از وضعیت بهینه مشخص شد. نتایج نشان میدهد 83/45 درصد از واحدها کارایی اقتصادی بیش از 1 دارند و سایر واحدهایی که فاقد کارایی اقتصادی هستند، لازم است رسیدن به مرز کارایی اقتصادی را در صدر امور قرار دهند، به طوری که بایستی نهادهها را با هزینه کمتری تهیه کرده و مصرف نمایند، تا از این جهت نیز به کارایی لازم برسند. در ادامه نتایج نشان میدهد تحت شرایط بازدهی ثابت نسبت به مقیاس تقریبا 21 درصد از واحدها دارای کارایی فنی کامل هستند. همچنین برآورد کارایی فنی تحت شرایط بازده متغیر نسبت به مقیاس نشان میدهد که 5/37 درصد از واحدها بطور کامل کارا هستند. این دو نتیجه دلیلی بر رد فرضیه دوم است مبنی بر اینکه همهی مرغداریهای گنبد کارایی فنی کامل ندارند. نتایج گویای آن است که واحدهایی که کارایی فنی کامل دارند از نهادهها در سطح بهینه استفاده میکنند اما سایر واحدها میبایست با مدیریت قویتر در استفاده مناسب و بهینه از منابع و نهادهها صرفهجوییهای لازم را به عمل آورند تا از لحاظ فنی نیز در مرز کارا قرار گیرند. با در نظر گرفتن اختلاف مقادیر کارایی فنی در دو روش بازدهی ثابت و بازدهی متغیر نسبت به مقیاس، میتوان از تقسیم مقادیر کارایی فنی با بازدهی ثابت بر مقادیر کارایی فنی با بازدهی متغیر نسبت به مقیاس، کارایی مقیاس را محاسبه نمود. نتایج کارایی مقیاس نیز نشان میدهد تنها 24 درصد از واحدها بطور کاملاً کارا هستند. همچنین ملاحظه گردید 75/68 درصد از واحدها دارای بازدهی نسبت به مقیاس افزایشی هستند. بنابراین در این واحدها افزایش مقیاس تولید توصیه میگردد، و 29/7 درصد از واحدها دارای بازده کاهنده نسبت به مقیاس هستند که توصیه به کاهش مقیاس این واحدها میشود. بررسی عوامل موثر بر کارایی فنی نشان میدهد که سن مالک، تحصیلات و سابقه مرغداری و بیمه مرغ تاثیر مثبت و معنیدار بر کارایی فنی دارد و افزایش هر یک از این عوامل موجب افزایش کارایی فنی واحدها میشود. از طرفی متغیرهای فاصله مرغداری از شهر و هزینه سوخت رابطه منفی و معنیدار با کارایی فنی داشته و افزایش هر کدام از اینها موجب کاهش کارایی فنی میشود. از بین عوامل موثر بر کارایی مقیاس نیز سن، تحصیلات و سابقه مدیر، مطالعه نشریه تخصصی توسط مدیر و بیمه مرغ رابطه مثبت و معنیدار با کارایی مقیاس داشته و افزایش هر کدام از این متغیرها منجر به افزایش کارایی مقیاس میشود. ولی متغیرهای فاصله مرغداری از شهر و هزینه سوخت تاثیر منفی و معنیدار بر کارایی مقیاس دارد. بررسی کارایی فنی واحدهای مرغداری بعد از هدفمند شدن یارانهها نشان میدهد که بنگاههای بزرگتر در استفاده از منابع موجود به منظور دستیابی به حداکثر تولید بهینهتر عمل میکنند. این نتیجه نیز با فرضیه سوم پژوهش تطابق دارد. بررسی میزان جوجهریزی واحدهای مرغداری در سالهای اخیر نشان میدهد بعد از هدفمند شدن یارانهها با وجود افزایش در تعداد واحدهای مرغداری، میزان جوجهریزی به مرغداری در این شهرستان افزایش چندانی نداشته است. همچنین مشاهده شد بعد از هدفمند شدن یارانهها، به دلیل عدم ثبات قیمت نهادهها و مشکلات موجود در تهیه آنها (بخصوص سوخت) و عدم اطمینان به بازار عرضه و تقاضا، منجر به نارضایتی اکثر مرغداران از اجرای این سیاست شده است.