نام پژوهشگر: بتول جولایی
بتول جولایی منصور حسامی
چکیده: بدون شک هایدگر و مارسل دوشان دو چهره تأثیر گذار در قرن بیستم هستند . آنچه هایدگر در حوزه فلسفه با نقد به تاریخ متافیزیک انجام داد را مارسل دوشان در حوزه هنر و با نقد به کل تاریخ هنر به ظهور رساند . آنچنانکه مارسل دوشان با آماده ساخت های خود کل تعاریف از هنر ، اثر هنری ، تاریخ هنر را عوض کرد ، هایدگر نیز با مطرح کردن مفاهیم جدیدی از هستی ، هستندگان ، دازاین ، حقیقت و اثر هنری کل مفاهیم از این دست را دچار چالش کرد . بین آثار این دو می توان قرابت های بسیاری پیدا کرد . از این روی در این رساله سعی شده است با توجه به آرای هایدگر تعریف و تحلیلی از آماده ساخت های دوشان ارائه گردد . هایدگر در کتاب سرآغاز کار هنری و قبلتر در هستی و زمان بین سه گونه شیء ، یعنی شیء محض ، ابزار و اثر هنری تمایز قائل می شود و برای هر کدام از اینها مشخصاتی را ذکر می کند . بر این اساس ابتدا با مطرح کردن چهارچوب نظری و کلیات فلسفه هنر هایدگر به تبیین و نشان دادن این مشخصه ها و تفاوت انواع شیء از منظر هایدگر می پردازیم . سپس در ادامه گزارشی مختصر از آماده ساخت های دوشان می آید تا در انتها به بررسی این آثار از منظر تقسیم بندی هایدگر از انواع شیء بپردازیم . در این چهارچوب ابتدا تعاریف مسبوق به سابقه ای همچون هنر به مثابه تقلید ، هنر به مثابه فرم و هنر به مثابه بیان در تاریخ فلسفه هنر و ناکارآمدی آنها در تبیین آماده ساخت های دوشان بیان خواهد شد تا در انتها بر اساس آرای هایدگر چهارچوبی نظری برای این آثار ارائه گردد . در ادامه آماده ساخت های مارسل دوشان مطرح می شوند . این آثار همچون (فواره ، جابطری ، پاروی برف روبی و ...) در ابتدا اشیاء هستند این اشیاء بعنوان آثار هنری توسط دوشان ارائه شده اند . اما از جنبه شیء بودن در تعاریف هایدگر در باب انواع شیء (شیء محض ، ابزار ، اثر هنری) به بررسی آنها می پردازیم . بر این اساس آنچه نتیجه می شود این است که آماده ساخت های دوشان نه شیء محض است ، چرا که توسط انسان تولید شده است وخودبخود در طبیعت موجود نیست ؛ و نه ابزار است چرا که دارای ویژگی هایی که هایدگر برای ابزار بر می شمرد مانند کلیت ابزاری ، هستی تودستی و ارجاع شدگی (از برای،از چه،از پی) نیست . بلکه اثر هنری است از آن روی که شیء دیگر را در خود نشان می دهد یا به بیان هایدگر شیء گونه است .