اختلال افسردگی اساسی و اضطراب منتشر از جمله اختلالات شایع هیجانی است که با شناخت های منفی تکرار شونده مشخص می شوند. برخی پژوهش ها سعی دارند که این شناخت های منفی تکرار شونده را از طریق مکانیزم های زیربنایی مثل سیستم پردازش اطلاعات تبیین کنند. به دلیل این که کنترل شناختی از مولفه-های بسیار مهم سیستم پردازش اطلاعات است برخی نظریات بیان می کنند که نقص در کنترل شناختی، افراد را در برابر وقوع این افکار تکرارشونده منفی آسیب پذیرتر می کند. هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط کنترل شناختی مبتنی بر تغییر آمایه و بازداری و افکار تکرار شونده نشخوار و نگرانی در اختلال افسردگی اساسی و اضطراب منتشر بود. بدین منظور 30 نفر افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی و 30 نفر افراد دارای اختلال اضطراب منتشر به روش نمونه گیری در دسترس از مراکز مشاوره و روانپزشکی شهر شیراز انتخاب شدند. در این پژوهش، آزمون های استروپ و ویسکانسین روی آن ها اجرا و پرسشنامه های نشخوار، نگرانی، افسردگی و اضطراب بک تکمیل گردید. نتایج بدست آمده با روش های آماری همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین کنترل شناختی و نشخوار درگروه افسرده و نگرانی در گروه اضطراب منتشر رابطه منفی و معنادار وجود دارد و میزان کنترل شناختی در هر دو گروه افسردگی اساسی و اضطراب منتشر با گروه بهنجار متفاوت است اما بین دو گروه بالینی در کنترل شناختی تفاوت معناداری وجو ندارد. کلیدواژه: اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب منتشر، کنترل شناختی، نشخوار، نگرانی