نام پژوهشگر: فرزانه تیموری
فرزانه تیموری محمد حسن رازنهان
با وجود تلاش های پی گیر پیامبر(ص) در راستای مبارزه با تعصبات و عقاید جاهلی، متأسفانه این مسائل کاملاً از ذهن و نهاد مردم زدوده نشد و با رحلت ایشان، آن روند با موانع جدی روبه رو شد. به این سبب در اندک زمانی ارزش های نوپای دینی-اسلامی مغلوب ارزش ها و معیارهای قبیله ای شد. نشان بارز این رجعت، گذشته از سقیفه، در شورای جانشینی عمر نمود یافت. نامزد اصلی شورا، یکی علی بن ابی طالب(ع) و دیگری عثمان بن عفان، بود. این تحقیق بر آنست با روش توصیفی و تحلیلی به این موضوع بپردازد که چه علل و زمینه هایی در مطرح شدن عثمان برای خلافت موثر بود؛ نتیجه ی شورا چگونه به انتخاب عثمان انجامید و این انتخاب چه پیامدهایی داشت. در منطق قبیله ای که بر اعضای شورا و جامعه حاکم بود به منظور توازن قوا در بین قبایل قریش، علی(ع) نباید انتخاب می شد تا نبوت و خلافت در یک خاندان قرار نگیرد. بنی امیه که در سال های اخیر فرصت ترمیم و رشد خود را یافته بود انتظاری جز خلافت عثمان نداشتند. علاوه بر این قریش مسبب قتل عزیزان خود را علی(ع) و نه اسلام می دانست. این ها به همراه قضایای دیگر، نتیجه ی شورا را از پیش تعیین کرده بود. عثمان انتخاب شد. وی اداره ی امور را به بستگان خود سپرد و خواسته و ناخواسته مجری اوامر آن ها شد. در نتیجه ی اقدامات سوء کارگزاران اموی خلیفه از یک سو و ظهور گروه های جدید مردمی از سوی دیگر، شورشی عمومی علیه عثمان برپا شد و خلیفه در این بین قربانی اعمال خود و کارگزارانش شد.