نام پژوهشگر: محدثه زرین کلاه
محدثه زرین کلاه رضا فرشباف پور آباد
بید مدیترانه ای آرد با نام علمی anagasta kuehniella zeller, 1879 آفت انباری مهمی است که در کارخانه های تولید آرد باعث بروز مشکات زیادی می شود. انواع مختلف چربی در بدن حشرات وجود دارد که نقش مهمی در نشو و نمای آن ها دارد. برخی چربی ها از جمله فسفولیپیدها و تری گلیسریدها در تمام مراحل زندگی شامل تخم، لارو، شفیره، دوران دیاپوزی و حشره کامل حضور فعال داشته و نقش اساسی در متابولیسم آنها ایفا می کند. ذخیره انرژی در حشرات به فرم گلیکوژن و تری گلیسرید در سلول های چربی اصلی بدن است. سوخت و ساز چربی برای رشد و تولید مثل ضروری است و انرژی مورد نیاز در طول دیاپوز را فراهم می کند. چربی ها که تقریباً به طور همگانی به عنوان اشکال ذخیر ه ای انرژی در موجودات زنده مورد استفاده قرار می گیرد، مشتقاتی از اسید های چرب می باشند. اسید های چرب ترکیبات هیدروکربنی هستند که اکسیداسیون سلولی آن ها (co2 وh2o ) شدیداً انرژی زا است. در بررسی حاضر اقدام به مطالعه و تعیین اسیدهای چرب تشکیل دهنده فسفولیپیدها و تری گلیسریدها ی تشکیل دهنده چربی کل بدن لاروهای سن چهار و پنج گردید. جهت استخراج چربی کل بدن، طبق روش bligh & dayerعمل شد. هم سن سازی لاروها از ابتدا، در واقع با جمع آوری حشرات کامل و رها سازی آن ها در ظروف استوانه ای، جمع آوری تخم ها 24 ساعت بعد انجام گرفت و تخم ها به دظروف پرورش انتقال داده شدند. لاروهای سن چهار و پنج از ظروف پرورش به طور کاملاً تصادفی انتخاب گردید. 20 عدد لارو سن چهار و پنج از هر دو جنس نر و ماده با پنبه آغشته به اتیل استات بیهوش شدند. لاروها در مخلوط کلروفرم-متانول(1 /2) با دستگاه هموژنایزر له شدند. 50 میکرولیتر بوتیلیت هیدروکسی تولوئن 2% جهت به حداقل رسیدن اکسیداسیون اسیدهای چرب همزمان با عمل هموژن له شدن بافت ها اضافه گردید. به ml1 از نمونه بافت له شدهml 75/3 از محلول کلروفرم/ متانول (1/2) اضافه شده است سانتریفیوژ نمونه ها با سرعت 3000 دور در دقیقه به مدت 5 دقیقه انجام گرفت. به مایع روییml 25/1 کلروفورم هم-چنین آب مقطر اضافه گردید. مجدداً به مدت 5 دقیقه در 1000 دور سانتریفیوژ شدند. فاز زیرین برای استخراج چربی کل و تعیین اسیدهای چرب در مجاورت گاز ازت قرار داده شد تا تغلیظ صورت گیرد. نمونه تبخیر شده با استفاده از لوله موئینه بر روی صفحات tlc به صورت خطی انتقال داده شده و عمل لکه گذاری انجام گرفت. صفحه tlc لکه گذاری شده، درون تانک tlc حاوی حلال اسید استیک/ دی اتیل اتر/ هگزان با نسبت 1/30/70 با ارتفاع کم به مدت 60 دقیقه قرار داده شدند. پس از حرکت چربی ها بر روی صفحه tlc با بلور ید رنگ آمیزی صورت گرفت. محل قرار گیری فسفولیپیدها و تری گلیسریدها با تیغه فلزی خراش داده شدند. ml2 از محلول بنزن/متانول (4:1) حاوی استاندارد هم چنین مقدار 2/. میلی لیتر استیل کلراید به سیلیکاژل خراش داده شده اضافه گردید. نمونه در بن ماری جوش به مدت 1 ساعت، جهت تبدیل اسیدهای چرب استری شده با گلیسرول به استرهای متیل قرار داده شد. برای خنثی سازی محیط، ml 5 کربنات پتاسیم 6% به لوله اضافه و به مدت 4 دقیقه با 1000دور سانتریفیوژ شد. فاز رویی بنزن حاوی لیپیدها توسط پیپ پاستور جدا شده و داخل ویال های شیشه ای کوچک انتقال یافت و آماده تزریق به دستگاه glc گردید. در بین اسیدهای چرب موجود در گروه فسفولیپید ها، بیشترین میزان اسید چرب در تمام نمونه های آزمایش شده مربوط به اسید اولئیک (18:01) با میانگین حدود 61/39% می باشد. این اسید چرب در هر دو سن چهار و پنج و هم چنین هر دو جنس نر و ماده لاروی بالاترین مقدار را به خود اختصاص داده است و تغییرات اندکی در مقدار آن در هر دو سن چهار و پنج لاروی و افراد نر و ماده دیده شد. کمترین مقدار اسید چرب در گروه فسفولیپیدها مربوط به اسید آراشیدیک 20 c با میانگین 11/.% مشاهده گردید. اسید آراشیدیک 20 c در تمام نمونه های مورد آزمایش در مقادیر کمی دیده شد هر چند مقدار آن در ماده ها بیشتر از نرها اندازه گیری گردید. در گروه تری گلیسرید دو اسید چرب 16:00 c و 14:00 c به ترتیب با مقادیر 8/26% و 23% بالاترین مقدار اسید های چرب را به خود اختصاص دادند. در حالی که اسیدچرب dhe با مقدار 46/0% کمترین مقدار را به خود اختصاص داد. در بین اسید های چرب مختلف، پنج اسید چرب dhe، arachidonate، 20:00c، 16:01 c و 14:00 c مقدارشان کاهنده بود و در سن چهار لاروی بیشتر از سن پنج مشاهده گردید. اما مقدار اسید های چرب 18:01 c و 16:00c با بالارفتن سن لاروها، افزایش یافته است. در واقع مقدارشان در سن چهار به مقدار کمتر مشاهده شده و با ذخیره اسیدهای چرب مذکور در بافت بدن لارو بید مدیترانه ای آرد مقدار این ها افزیش می یابد. در دو اسید چرب 18:00 c و epa در ماده ها به طور معنی داری بیشتر از نر ها دیده شد در حالی که دو اسید چرب 14:00c و 16:00c در نرها اندکی بیشتر از ماده ها مشاهده شد. این اسید چرب در تمام نمونه ها در مقادیر کمی دیده شد هر چند مقدار آن در ماده ها بیشتر از نرها اندازه گیری گردید. اسید های چرب شامل اسید اولئیک (18:01)، اسید استریک (18:00)، اسید پالمتیک (16:00)، و اسید چرب 20:00 c هیچ تفاوت معنی داری بین جنس های نر و ماده و یا سن چهار و پنج لاروی نشان ندادند. مقدار اسیدهای چرب 14:00 c، 18:03 c در سن چهار لاروی به طور میانگین با درصد کمتری از سن پنج لاروی مشاهده گردید. هم چنین مقدار اسید های چرب 18:02 c، epa و dhe با افزایش سن کاهش پیدا کرد. مقدار اسید های چرب 14:00 c، 18:02 c و arachidonate، epa و dhe در لاروهای نر ها بیشتر از افراد ماده ها گزارش گردید.