نام پژوهشگر: فاطمه کریمی احمداباد
فاطمه کریمی احمداباد حسین اشتیاق حسینی
در این پژوهش 37 ترکیب از ترکیبات فسفر _ نیتروژن که در نه خانواده آمیدوفسفینات های نامتقارن (منواسترها)، آمیدوفسفونات های نامتقارن، کربونیل فسفریک تری آمید، کربونیل فسفریک تری آمیدهای نامتقارن، فسفریک تری آمیدها، نمک اسیدی بر پایه فسفات، سولفونیل فسفریک تری آمید، کمپلکس لانتانیدی با لیگاند فسفر آمیدی و ترکیب 4-nitro phenyl-o,o/ diethyl thiophosphat به عنوان حشره کش طبقه بندی می شوند، سنتز گردیدند. از این 37 ترکیب، 26 ترکیب ساختار نامتقارن داشته و به عبارت دیگر، به صورت راسمیک می باشند. مطالعه بر روی این ترکیبات از جنبه هایی مانند پیدا کردن نحوه سنتز پیش مادهای راسمیک و دست یابی به محصولات نهایی راسمیک، پیدا کردن نحوه چگونگی خالص سازی و جداسازی محصولات، مقایسه طول های پیوندی و...می تواند حائز اهمیت باشد. برای سنتز آمیدوفسفینات های نامتقارن (منواسترها)، از پیش ماده فنیل دی کلروفسفات استفاده و دو پیش ماده راسمیک با ساختمان کلی c6h5op(o)(4-ch3c6h4nh)clو c6h5op(o)(c6h11nh)cl بدست آمد که از این دو پیش ماده برای دستیابی به 19 ترکیب جدید با فرمول c6h5op(o)r1r2 که 4-ch3c6h4nh = r1 nhch2(c6h5) = r2 / (1)، nhch2(2-cl-c6h4) (2)، (n(ch3)ch2(c6h5 (3)، ( nhc(ch3)3 (4)، nh (c7h13) (5)، n(ch2c6h5)2 (6)، nhch(ch3)2 (7)، n((4-ch3)c5h9) (8)، nh(c5h9) (9)، n(ch2ch3)2 (10)، n(ch3)(c6h11) (11)، ch2chch2nh (12) n((4-ch3)c5h9) = r2) nhc6h11) = r1 / (13)، n((2-ch3)c5h9) (14)، nh(c5h9) (15)، nhch2(c6h5) (16) و ترکیباتی حاوی بیس فسفواستر پل شده با ساختارهای nc4h8n=r1] c6h5op(o)nh(c6h11)r1nh(c6h11)(o)poc6h (17)، hnc3h6nh (18)، hnch2c(ch3)2ch2nh (19)، استفاده گردید. با استفاده از پیش ماده راسمیک سنتز شده با ساختمان کلی c6h5op(o)(4-ch3c6h4nh)cl ترکیبی با فرمول c6h5op(o)(4-ch3c6h4nh)(oc6h5(4-ch3))(20) از خانواده آمیدوفسفونات های نامتقارن بدست آمد. از دسته کربونیل آمیدوفسفات ها از پیش ماده cf3c(o)nhp(o)cl2،استفاده و 6 ترکیب با ساختمان های cf3c(o)nhp(o)r2 (nh(c6h11)=r) (21)، nh(c5h9) (22)، n((4-ch3)c5h9) (23)، n((4-ch3)c5h9) (24)، nhch2(c6h5) (25) و 4-ch3c6h4nh(26) سنتز گردیدند. با استفاده از پیش ماده راسمیک سنتز شده با ساختمان cf3c(o)nhp(o)(4-ch3c6h4nh)cl، چند ترکیب از خانواده کربونیل آمیدوفسفات ها با ساختارهای نامتقارن سنتز گردیدند. cf3c(o)nhp(o)(4-ch3c6h4nh)(n((4-ch3)c5h9)) (27)، cf3c(o)nhp(o)(4-ch3c6h4nh)(nh(c6h11))(28)، cf3c(o)nhp(o)(4- ch3c6h4nh)(nhch2(c6h5)) (29) و نیز با استفاده از پیش ماده راسمیک سنتزی با فرمول ccl3c(o)nhp(o)(4-ch3c6h4nh)cl، 2 ترکیب نامتقارن با فرمول های ccl3c(o)nhp(o)(4-ch3c6h4nh)(nh(c6h11)) (30) و ccl3c(o)nhp(o)(4-ch3c6h4nh)(n((4-ch3)c5h9)) (31) سنتز شدند. از خانواده کلی فسفریک تری آمیدها دو ترکیب با ساختمان کلی n(ch3)2p(o)(nhc(ch3)3)2 (32) و p(o)(o-c6h5)(nhc3h6nh) (33) سنتز گردیدند. یک نمک اسیدی بر پایه فسفات با اسکلت کلی [(c6h5o)p(o)(o)(oh)][(4-ch3c6h4nh3)] (34)، سنتز شد. از خانواده سولفونیل فسفریک تری آمید با استفاده از پیش ماده 4-clc6h5s(o)2nhp(o)cl2 ترکیبی با فرمول 4-clc6h5s(o)2nhp(o)(nhc5h9)2 (35)، بدست آمد. در ادامه با استفاده از یک لیگاند تری فسفرآمیدی، کمپلکس جدیدی با فرمول 2(c4h9nh)3po. 2c4h9nh3. 1(la(no3)6). 1h3o (36) تهیه و مورد شناسایی ساختاری قرار گرفت. در ادامه با توجه به اهمیت آفت کش های فسفره در صنایع کشاورزی، در جهت بومی سازی حشره کش پاراتیون (37) از واکنش بین دو ماده (c2h3o)2p(s)cl و 4-no2-c6h4-onaموفق به سنتز این ماده شدیم. از میان ترکیبات سنتز شده 22 ترکیب با روش بلور نگاری x-ray مورد شناسایی واقع شد. لازم به ذکر است ثابت های کوپلاژ فسفر —کربن با بررسی طیف سنجی nmr در چند مورد محاسبه گردید.