أبو عبدالله حمزه بن حسن اصفهانی (280 ق - 351 ق) ادیب، زبان شناس و مورخ ایرانی است، که آثار و تألیف های ارزشمند وی در زمینه های گوناگون ادبی از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ روش او در تالیف آثار، به شیوه ی محققان امروزی بسیار نزدیک است. تکیه بر عقل و خرد، نقد عالمانه، استفاده از منابع معتبر و نوآوری در برخی زمینه ها از جمله ویژگی های سبک نگارشی اوست. شماری از کتاب ها و آثار وی همچون «التنبیه علی حدوث التصحیف»، «روایت دیوان أبونواس» و «سوائر الامثال» از نخستین تألیف ها در نوع خود به شمار می روند که در سده های بعد مورد تقلید دیگر نویسندگان قرار گرفته است. کتاب اصفهان حمزه، مهم ترین مرجع مورخان و علمایی است که پس از وی به اخبار ادبا و شعرای اصفهان پرداخته اند؛ و این اثر وی سبب شده است که بخش هایی از آثار ادبی ادبای اصفهان محفوظ بماند. حمزه شیفته ی زبان پارسی بوده است؛ و در لابلای آثار خود نوشته هایی در این-باره برجا گذاشته است؛ که در نوع خود از قدیمی ترین تلاش هایی است که در راستای خدمت به زبان و فرهنگ پارسی به جای مانده است.