نام پژوهشگر: حمید جعفری فرد

بررسی دیدگاه های علامه طباطبایی در خصوص جرم و پیشگیری از آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده حقوق 1391
  حمید جعفری فرد   محمدعلی حاجی ده آبادی

دیدگاههای علامه سید محمدحسین طباطبایی درباره معضل جرم و روشهای پیشگیری از آن، در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. اهمیت موضوع از دو جهت است؛ اولاً علامه طباطبایی بر علوم و معارف اسلامی احاطه کامل دارد و تفسیر المیزان گویای این مسأله است. ثانیاً استاد در این تفسیر ارزنده، مباحثی اجتماعی مطرح نموده که راهگشای همه مشکلات جامعه بشری است، و جلوگیری از جرم و به ویژه گناه نیز جزء این مباحث است. پژوهش حاضر با اتکا به روش تحلیلی- توصیفی و با بررسی آثار علامه مخصوصاً «تفسیر المیزان»، و استفاده از کتب و منابع معتبر دیگر، در پی شناخت اندیشههای ایشان درباره جرم و عوامل آن و راهکارهای پیشگیری از بزهکاری میباشد. در این تحقیق سه سوال مطرح است: از منظر علامه «ماهیت جرم» چیست؟ «مهمترین عوامل وقوع جرم»، و «مهمترین راهکارهای پیشگیری از جرم» از دیدگاه ایشان کدامند؟ علامه در یک تعریف کلی، مخالفت با مواد قوانین عملی دینی یا غیردینی که مجازات در پی دارد را گناه میداند. در این تعریف، گناه رابطه نزدیکی با جرم دارد و میتوان گفت بر جرم منطبق است. علامه در بحث عوامل جرم، اسباب اصلی را از سایر عوامل تفکیک مینماید. ایشان غفلت از مقام خداوند متعال و فراموش کردن او، و ایمان نداشتن به آخرت و از یاد بردن قیامت را سبب اصلی و ریشه همه گناهان و جرایم میداند. علامه به عوامل دیگری که مهمترین آنها فقر مفرط و ثروت بیحساب است، نیز اشاره مینماید؛ استاد معتقد است این دو عامل، علت بروز تمامی جرایم و جنایات هستند. علامه اخلاق فاضله انسانی متکی بر اصل توحید را مهمترین راه پیشگیری از جرم میداند. همچنین ایشان معتقد است یگانه مانعی که انسان را از «گناه» باز میدارد، ایمان به بعث و جزاست.