نام پژوهشگر: علیرضا استعلاجی
محمد جعفری محمد سلمانی مقدم
چکیده: به طور کلی بنیان های جغرافیایی به دودسته بنیان های طبیعی وانسانی تقسیم می شوند.مطالعات انجام گرفته نشان می دهدکه ساختار نظام استقرار ضمن تاثیر پذیری از بنیان های انسانی درارتباط با بنیان های طبیعی شکل گرفته اند. مسأله سکونتگاه های روستایی بخشی ازمسائل گسترده تری است که درسطح ملی ومنطقه ای نمود پیدا می کند ولازم است درتمامی ابعاد ان پژوهش صورت گیرد.به تبع این ضرورت، این پژوهش برآن است تا به مطالعه،شناخت وتحلیل عوامل موثر براستقرار وپراکندگی فضایی سکونتگاه های روستایی درسطح دهستان ماهنشان بپردازد.این پژوهش ازنوع مطالعات پیمایشی- تحلیلی است وجهت جمع اوری اطلاعات آن از روشهای اسنادی-میدانی استفاده شده است. درانجام این مطالعه، ضمن استفاده ازنرم افزار سیتسم اطلاعات جغرافیایی ( gis )جهت تجزیه وتحلیل ،جمع بندی داده هاوتلفیق وترکیب لایه های اطلاعاتی ،ازروش های کمی آماری نظیر ضریب همبستگی کندال،پیرسون واسپیرمن استفاده شده است. نتیجه کلی این که،توزیع فضایی سکونتگاه های روستایی دهستان ماهنشان بیشتر تحت تاثیر عوامل طبیعی(توپوگرافی،شیب،اقلیم،هیدرلوژی)وهمچنین عوامل انسانی نظیر زیر ساخت ها(شبکه ارتباطی) بوده است واژگان کلیدی: بنیان های طبیعی و انسانی ،نظام استقرار،ضریب همبستگی، سکونتگاه های روستایی ،دهستان ماهنشان
حسن رضاپور پروانه شاه حسینی
با توجه به مکتب اکولوژی که شهر را زیستگاهی دارای قوانین ویژه ای می داند و با توجه به متأثر بودن این مکتب از دیدگاه دارونیسم اجتماعی که گروههای اجتماعی شهر برای فضایابی مانند گونه های گیاهی و حیوانی عمل می کنند و اقتصاد نئوکلاسیک که نفع شخصی را محرک فعالیتهای انسانی می داند و همچنین شهر مرکز مبادل? کالا و کانون تجارت شناخته می شود. از این رو شهر کانون برخورد مسیر های تجاری به شمار می آید . یکی از عوامل پیدایش، رشد و توسع? هر مرکز جمعیتی به ویژه نقاط شهری چگونگی وضعیت شبکه های ارتباطی و حمل و نقل آن است. شهرها همواره در طول تاریخ تحت تأثیر عوامل متعددی شکل گرفته و در طول زمان نیز به رشد خود ادامه داده اند. شهر اردکان یکی از شهرهای شمالی استان یزد می باشد. بنای اولیه شهر اردکان مکانی که هم اکنون زردک نامیده می شود می باشد که در 10 کیلومتری این شهر قرار دارد. اولین بنا در محل میدان قلعه فعلی بنا شده است و پس از گذشت مدتی بر اثر ازدیاد جمعیت بالا ده را در جنوب و مسجد زیرده را در سنه 1017 هـ.ق در شمال بنا نهادند اولین محله ای که در اردکان ساخته شده همان میدان قلعه می باشد. سیمای فیزیکی شهر اردکان تا قبل از سال 1340 دارای بافت ارگانیکی تا حدودی شبیه به روستا بوده است و شهر از هفت محله مسکونی تشکیل شده است و هر محله دارای یک دروازه بوده است. در فاصله بین سال های 1310 الی 1340 همزمان با اقدامات عمرانی که در سراسر کشور صورت پذیرفت در اردکان اقدامات عمرانی چندی صورت می گیرد. عبور راه ارتباطی تهران- بندعباس که قبلاً از فاصله 5 کیلومتری این شهر می گذشت و هم اکنون از وسط این شهر عبور می کند، تأسیس مدارس، بیمارستان، باغ ملی موجبات عمرانی و آبادانی این شهر را فراهم می سازد. در فاصله زمانی بین سال های 1357-1340 با توجه به افزایش جمعیت، شهر توسعه و گسترش بیشتری می یابد. با شهرستان قلمداد شدن اردکان در سال 1348 بطور رسمی و ایجاد و افزایش تعداد مراکز اداری، خدماتی، فرهنگی و تجاری شهر اردکان در سطح منطقه موقعیت خاص می یابد و اولین خیابان شهر در سال 1341 با جهت شمال به جنوب در وسط شهر احداث می شود بعد از انقلاب اسلامی توسعه شهری مملو از تحولات و تغییرات اساسی و دگرگونی چشمگیری بود که بدون شک عامل اصلی این تحولات و تغییرات افزایش جمعیت، توسعه شهرها و گسترش خدمات شهری می باشد. سیاست و تصمیماتی که بعد از انقلاب در شهرها جهت واگذاری زمین و خانه به افرادی که فاقد آن ها هستند و ارزان بودن زمین در اردکان باعث رشد و گسترش بیش از حد این شهر در این دوره گردید و گسترش شهر در این دوره در جهت جنوب و جنوب غربی می باشد و باعث گسترش محلات صدرآباد باغستان، مزرعه سیف و شهرک های انقلاب اسلامی، ولی عصر می شود.
افشین رییسی علیرضا استعلاجی
در این تحقیق سعی بر آن است با شناسایی منابع و قابلیت های جغرافیایی در برنامه ریزی استفاده درست از امکانات و منابع، به گونه ای عمل شود، تا ضمن لحاظ کردن قابلیت های جغرافیایی در توسعه اقتصادی و اجتماعی، منطقه به سوی یک تعادل زیست محیطی پایدار سوق داده شود. لذا با توجه به هدف اصلی تحقیق که بررسی راه حل های امکان رفع و یا کاهش فقرروستایی می باشد. منطقه مورد تحقیق از سه جنبه: شاخص های محیطی(توپوگرافی، شیب، شرایط آب و هوایی، منابع آب و معادن)، شاخص های اقتصادی(زراعت و باغداری، دامداری و دامپروری و صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی) و شاخص های اجنماعی(تعداد جمعیت، تعدادخانوار، بعد خانوار، نسبت جنسی، نرخ رشد جمعیت، نرخ باسوادی) در محیط (gis) مورد بررسی قرار گیرد. نتایج بررسی نشان می دهد از میان عوامل محیطی، شاخص های منابع معدنی، منابع آب، شرایط آب وهوایی، توپوگرافی و شیب، از بعد اقتصادی، شاخص های زراعت، دامپروری، باغداری، صنعت و خدمات و بازرگانی، و از نظر اجتماعی، شاخص های جوان بودن و تعدادجمعیت و همچنین تعداد خانوار دارای اهمیت بوده به ترتیب اولویت در توسعه روستاهای بخش موسیان قراردارند، و ازمیان عوامل انسانی نسبت جنسی، نرخ رشد و میزان باسوادی در سطح پایین بوده و نقاط ضعف توسعه بخش محسوب می شود از نظر اولویت دار بودن روستاها ودهستانها به ترتیب اهمیت، دهستان اوغویر با روستاهای جلیزی بالا، شیخ صالح و شیخ قندی در دسته روستاهای بااولویت بالا قرار دارند، سپس دهستان نهرعنبر با 14 روستا در اولویت متوسط، و دهسنان دشت عباس با 26 روستا در دسته اولویت پایین قرار دارند. واژ ه های کلیدی: توان سنجی، قابلیت جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی، روستا و (gis)
معصومه محمد زاده علیرضا استعلاجی
کشور ایران با برخورداری از انواع جاذبه های مهم جهانگردی جزء 10 کشور مهم توریستی جهان و پنجکین کشور اکوتوریستی جهان می باشد که می تواند نقش بسیار مهمی هم از نظر اقتصادی ،اجتماعی،فرهنگی داشته باشد.منطقه ریجاب در استان کرمانشاه واقع شده و از توانهای اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و محیطی بالایی برخوردار است و شرایط کاملا مساعدی برای سرمایه گذاری در بخش صنعت توریسم دارد.ولذا یکی از اهداف مهم این رساله شناساندن منطقه ریجاب از لحاظ ویژگیهای طبیعی،فرهنگی،تازیخی ،ورزشی و مذهبی آن است و نقشی که این جاذبه ها می توانند در بخش توسعه پایدار گردشگری منطقه داشته باشند. روش تحقیق:روش تحقیق در این پایان نامه توصیفی و تحلیلی است و با استفاده از مطالعات میدانی و آرشیو کتابخانه ای و مراجعه به دستگاه های مرتبط،داده های مورد نظر حاصل شده است. محقق در این پایان نامه تلاش دارد تا به این سوال اصلی پاسخ دهد که بررسی شناسایی جاذبه های گردشگری منطقه ریجاب و معرفی آن به گردشگران می تواند به توسعه اشتغال و درآمد مردم منطقه کمک کند؟ براساس مطالعات و بررسی های صورت گرفته،منطقه ریجاب به عنوان یک قطب گردشگری در غرب کشور بویژه استان کرمانشاه می تواند جاذب گردشگر داخلی و خارجی باشد.برای تحقق این امر، لازم است تا راهکارهای اشاره شده در فصل پنجم پایان نامه را بتوانیم اجرایی کنیم که از مهمترین انها می توان به ایجاد تسهیلات و خدمات گردشگری و ایجاد تاسیسات اقامتی و پذیرایی و اطلاع رسانی و تبلیغات مناسب نام برد. کلید واژه:گردشگری،توانمندیهای گردشگری،منطقه ریجاب،توسعه و اشتغال گردشگری
مرضیه مرادی رسولی علیرضا استعلاجی
روند رشد شتابان کلان شهرها درجهان، توأم با افزایش جمعیت در این شهر مشکلات متعددی را مانند معضل ترافیک و اختلال در سامانه حمل و نقل درون شهری به وجودآورده است. از این رو معضل مذکور از چالش های اساسی فراروی برنامه ریزی شهری در اواخر قرن بیستم بوده که بر دستیابی به اهداف توسعه پایدار شهری تأثیر نهاده است، افزایش سریع وسایل حمل و نقل موتوری ـ به ویژه اتومبیل و استفاده زیاد از آن در شهرهای کشور و مشخصاً کلان شهر تهران همراه با رشد جمعیت و گسترش بی رویه آن و نیز عدم برنامه ریزی های علمی و جامع و مشکلات عدیده سیستم حمل و نقل باعث بروز مشکلاتی نظیر آلودگی های شدید محیطی ، تراکم های ترافیکی زیاد، و تصادفات شده است. اجرای طرح های ترافیکی (سامانه حمل و نقل ب آر تی ) سیستم سریع اتوبوسی است از سیاست توسعه حمل و نقل همگانی در کلان شهر تهران برای تسهیل حمل ونقل عمومی و مقابله با مشکلات مذکور به وسیله شهرداری در پیش گرفته شده است. هدف از پژوهش حاضر تأثیر اجرای طرح ترافیک بر اقتصاد منطقه 3 تهران (میدان ونک تا پارک وی) می باشد. این تحقیق باهدف کلی بررسی تأثیر اجرای طرح ترافیک بر اقتصاد منطقه 3 انجام پذیرفته است. قلمرو تحقیق ،منطقه 3 شهرداری تهران در پهنه شمال شرقی شهر به عنوان بخشی از شمیران قدیم و در همسایگی منطقه 1 در شمال شرق مناطق 6 و 7 درجنوب و 2 درغرب واقع می باشد. در این پژوهش تلاش گردیده که به سوالات ، کارآمدی و مطلوبیت سیستم حمل و نقل brt درمنطقه 3 تهران از نظر شاخص های حمل ونقل عمومی و رضایتمندی مردم در رابطه با عملکرد سیستم حمل و نقل brt پاسخ داده شود. روش تحقیق براساس مطالعات کتابخانه ای و پژوهش میدانی و اطلاعات شاخص کارائی از وضعیت سیستم حمل ونقل (ب آر تی) براساس نظر مسافران، کاربران سیستم و کارشناسان امر بدست آمده است. در مرحله بعد با استفاده از نتایج بررسی های میدانی تحلیل های توصیفی و استنباطی مورد نظر در جهت پاسخگویی به پرسشهای تحقیق انجام گرفته است. کلمات کلیدی : ترافیک و حمل و نقل، سامانه اتوبوس رانی شهری، سیستمهای اتوبوس تندرو، منطقه 3 تهران.
محمد باقری چیمه علیرضا استعلاجی
چکیده پدیده مهاجرت در سال های اخیر به ویژه در کشورهای درحال توسعه یکی از معضلات مهم به شمار می آید که باعث ایجاد مشکلات در مبدأ و مقصد مهاجرت شده است. یکی از عمده دلایل مهاجرت های بی رویه جمعیت به خصوصو از روستاها به شهرها کمبود یا عدم بهره برداری مناسب از توان های اقتصادی روستاهاست. در کل علل اقتصادی بیشترین تأثیرات را در مهاجرت های روستایی ـ شهری در ایران می گذارد هدف از انجام این تحقیق شناسایی توان های اقتصادی در بخش مرکزی شهرستان شهریار و میزان اثرگذاری آن برمهاجرت ها و تثبیت جمعیت در مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان شهریار است .برای دستیابی به این هدف با استفاده از روش مشاهده میدانی و کتابخانه ای و نیز ارائه پرسشنامه به روستائیان برای کسب اطلاعات اقدام نمودم و با استفاده از روش های آماری و آزمون فرضیات به این نتیجه رسیدم که توان های اقتصادی در ناحیه مورد مطالعه به صورت بالقوه بسیار زیاد است و با برنامه ریزی مناسب می توان آنها را به صورت بالفعل درآورد. در کل بیشتر مهاجرت های انجام شده از روستاهای ناحیه علل اقتصادی داشته و نقش توان های اقتصادی در تثبیت جمعیت مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان شهریار را نمی توان نادیده گرفت.
هادی صادقیان علیرضا استعلاجی
فضاهای سبز و پارک های شهری نه تنها به دلیل اهمیت تفریحی آنها بلکه به علت نقش مهمی که در حفظ و تعادل محیط زیست شهری و تعدیل آلودگی هوا دارند و همچنین باعث کاهش تراکم و پرورش روحی و جسمی و آسایش (روانی) شهروندان می شوند، مورد توجه بوده اند. لازم به ذکر است امروزه گسترش فضای باز شهری که فضای سبز، قسمت اعظم آن را در بر می گیرد، به عنوان یکی از عناصر بافت شهر در جهت کاهش آسیب پذیری شهر و افزایش کارایی بافت شهری در برابر زلزله مورد توجه است. متاسفانه در کشور ما در طرح های توسعه شهری (طرح های هادی و جامع) هر چند به حفظ فضای سبز موجود شهری توجه می شود، ولی اجرای این طرح ها عملا موجب تخریب بخشی از فضای سبز طبیعی شهر می شود.توسعه شهری دردهه های اخیر چنان بوده که منجر به ایجادناهماهنگی درچگونگی استفاده اززمینهای شهری شده است. کلمات کلیدی : فضای سبز،توسعه،بافت سبز،کاربری اراضی
شورش محمدپور علیرضا استعلاجی
گردشگری یکی از صنایع بزرگ در جهان است. گردشگری ورزشی نیز بخشی از گردشگری به شمار می آید که از تلفیق ورزش و گردشگری به وجود آمده است و با سرعت بالایی در حال رشد و تبدیل شدن به صنعتی بزرگ و مستقل است. یکی از عواملی که بر توسعه ی گردشگری ورزشی کشور اثرگذار است منابع طبیعی آن کشور است. هدف این تحقیق بررسی جاذبه های طبیعی ورزشی موثر بر توسعه ی گردشگری ورزشی استان و مشکلات موجود در این حوزه از دیدگاه کارشناسان ورزشی و کارشناسان بخش گردشگری استان است: سه گروه جامعه ی آماری این تحقیق را تشکیل می دهند: کارشناسان بخش گردشگری سازمان گردشگری و میراث فرهنگی شاغل در استان (37فر) کارشناسان آژانس های مسافرتی فعال در زمینه تورگردانی(60نفر) کارشناسان ورزشی فدراسیون های: کوهنوردی، قایقرانی، شنا سوارکاری، دوچرخه سواری، تیراندازی، دومیدانی، ورزش های همگانی، اسکی .(30نفر) پس از طراحی پرسشنامه و توزیع آن تعداد 112 پرسشنامه تکمیل شد. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از روش معادل گیری استفاده شد و این نتایج به دست آمد: در مجموع دیدگاه سه گروه کارشناسان درباره ی جاذبه های طبیعی ورزشی موثر بر توسعه ی گردشگری ورزشی نشان می دهد که :جاذبه های مربوط به تپه نوردی و طبیعت گردی» با میانگین(79/0)، «جاذبه های مربوط به ورزش های ساحلی، آبی و تابستانی» با میانگین (78/0)، « و «جاذبه های مربوط به شکار و صید» با میانگین (75/0) از بالاترین اهمیت در توسعه گردشگری ورزشی استان برخوردار هستند. در بخش بررسی مشکلات گردشگری ورزشی استان نیز «مشکلات فرهنگی» با میانگین (75/0) از نظرکارشناسان مهمترین مشکل در بخش گردشگری ورزشی استان است. دومین مشکل از نظر سه گروه کارشناسان «مشکلات مدیریتی در گردشگری ورزشی استان» با میانگین (72/0) است. «مشکلات مربوط به زیرساخت ها» با میانگین (50/0) سومین مشکلات در بخش گردشگری ورزشی استان است. یافته های این تحقیق نشان داد که از نظر کارشناسان، در ایران جاذبه هایی که کمتر تحت تأثیر پدیده ی فصلی بودن قرار می گیرند و در نتیجه ی طول فصل گردشگری طولانی تری دارند و در عین حال فعالیت های متنوع تری نیز در آن ها انجام می گیرد از اهمیت بیشتری در توسعه ی گردشگری ورزشی برخوردار هستند. در بین مشکلات نیز مشکلات فرهنگی مهمترین مشکل در گردشگری و در نتیجه گردشگری ورزشی استان است که باید برطرف شود.
سیف ا.. خادم بیژن رحمانی
هدف اصلی پژوهش بررسی تاثیر کشت سیب درختی بر اقتصاد خانوارهای کشاورزی دهستان میرآباد می باشد. روش انجام تحقیق به صورت توصیفی-همبستگی است که از این شیوه برای مطالعه استفاده شده است. جامعه آماری که بعد از تعیین حجم نمونه از طریق فرمول کوکران و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی متناسب با حجم محدوده مورد مطالعه 102 نفر از افراد روستا به عنوان نمونه انتخاب شدند برای جمع آوری، داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است که براساس مقیاس پنج درجه ای لیکرات تدوین شده اند در این پژوهش از آمار توصیفی برای تحلیل داده استفاده شده است و همچنین فرضیه های پژوهش بوسیله آمار استنباطی و با بهره گیری از ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شده اند و نتایج نشان داده که کشت سیب در تغییر شاخص های توسعه روستایی دهستان میرآباد موثر بوده است و کشت سیب در میزان دسترسی کشاورزان به بازارهای فروش تغییراتی را ایجاد کرده است و رشد اقتصادی ناشی از کشت سیب نتوانسته است روستائیان را به امکانات رفاهی مطلوب برساند.
حبیب اله احسانی غلامحسین تکمیل همایون
شهرها اصولاً گرایش به گسترش دارندآشکارترین شکل این گسترش، کالبدی یا فیزیکی است. هر چند گسترش فیزیکی شهر همیشه توأم با نظم وروندی طبیعی نیست و عموماً رشد و گسترش یک شهردرنتیجه عوامل متعددکالبدی،اجتماعی،فرهنگی، قتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی بوده و دردوره های مختلف تاریخی افت وخیز هایی دارد. از جمله شهرهایی که در سالهای اخیر رشد و گسترش قابل توجهی را تجربه کرده است شهر آمل در استان مازندران می باشد.گسترش بی رویه وناهماهنگ این شهر از یک طرف موجب از بین رفتن باغ ها و اراضی کشاورزی مرغوب پیرامون شهر گشته و خسارت های جبران ناپذیری را به این منابع تجدید ناپذیر وارد ساخته و از طرف دیگر موجب ناهماهنگی وعدم تعادل هایی در بخشهای مختلف کالبدی- فضایی شهر و نارسائی در تأسیسات و تجهیزات این شهرشده است. و بدنبال آن مشکلات زیادی را برای شهروندان و مدیران شهری پدید آورده است . مهمترین هدف های پژوهش حاضر، شناخت روند گسترش فیزیکی شهر آمل، عوامل تاثیر گذار بر این روند و مطالعه سیاست های دولت در خصوص زمین و مسکن در این شهر و تحلیل مشکلات ناشی از گسترش فیزیکی شهر می باشد. ناحیه مطالعه پژوهش حاضر شهر آمل و حوزه استحفاضی آن می باشد که براساس سرشماری سال 1385 ،جمعیتی معادل 200000 نفر داشته است و وسعتی معادل 2740 هکتار را دربر می گیرد. روش تحقیق دراین پژوهش، توصیفی-تحلیلی و شیوه گرداوری اطلاعات، به صورت، اسنادی،کتابخانه ای و میدانی میباشد و برای تحلیل اطلاعات از نرم افزار auto cad و excel استفاده شده است. نتیجه اطلاعات بدست آمده نشان می دهد که رشد و گسترش شهر آمل به دلیلی همچون ازدید جمعیت، تشدید مهاجرت های روستای، نداشتن برنامه های مصوب شهری و عدم اجرای ضوابط و مقررات شهرسازی و نوسانات قیمت زمین و مسکن بوده است. واژه های کلیدی: توسعه فیزیکی، حریم شهر، کاربری زمین، حوزه استحفاظی.
حکیمه مرادی علیرضا استعلاجی
چکیده: شورا از ریشه دارترین اصول عرفی و مقررات سنتی از بارزترین شیوه های عقلایی در زندگی جمعی است. حتی قدیمی ترین شیوه ها و روش های مدیریت درتکاپوی اجتماعی نوع بشر نشانه هایی از نظام شورایی را بر عهده دارد. به این علت تاکنون زوایای مختلفی از عملکرد شورا مورد بررسی محققان قرار گرفته است. این تحقیق نیز در نگرشی متفاوت به ارزیابی عملکرد شوراهای روستایی دهستان گوزلدره شهرستان ابهر پرداخته است. روش تحقیق نیز تحلیلی ـ توصیفی است. لذا پس از تهیه چارچوب نظری تحقیق اقدام به تهیه پرسشنامه و انجام عملیات میدانی(مصاحبه، مشاهده و تکمیل پرسشنامه) استفاده شده است. در رابطه با ارزیابی عملکرد شوراها در مدیریت روستایی پس از آزمون و نتایج آزمون نشان داد که اعضای شورای اسلامی دهستان گوزلدره عملکرد مثبتی از نظر مدیریتی، اقتصادی و اجتماعی داشته است ولی نتوانسته در زمینه مشارکت روستایی موفق باشد. کلید واژه: روستا، مدیریت، مدیریت روستایی، عملکرد، شوراهای اسلامی روستایی متغیر وابسته: عملکرد شوراهای اسلامی متغیر مستقل: مدیریت روستایی
محمد علی نصرتی بیژن رحمانی
چکیده: در این پژوهش تإثیر و جایگاه کشت خرما و صنایع جانبی در تحول اقتصاد روستاهای دهستان فنوج شهرستان نیک شهر مورد مطالعه قرار گرفته است انگیزه انتخاب این منطقه و موضوع ، موقعیت مناسب این شهر برای محصول دهی خرما و تإثیر آن بر اقتصاد روستایی دهستان فنوج است. هدف اصلی ، تإثیر متقابل کشت خرما در رفاه اقتصادی ساکنان این منطقه و اشتغال زایی که مانع مهاجرت نیروی مازاد بخش کشاورزی می شود و استقرار در صنایع فرآوری و تکمیلی و تبدیلی در منطقه است. روش تحقیق تحلیلی – کاربردی بوده و روش جمع آوری اطلاعات ، کتابخانه ای – میدانی می باشد و ابزارهای اندازه گیری در این پژوهش پرسشنامه و مصاحبه میدانی می باشد . متغیر مستقل خرما و متغیروابسته اقتصاد روستایی می باشد . با بیان مسإله و اهداف تحقیق فرضیه ها در چهارچوب تحقیق مشخص گردید و در غالب آن تحقیق صورت گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری و اطلاعات جمع آوری شده از پرسشنامه و مصاحبه ، و با توجه به فرضیه های تحقیق نشانگر اینست که کشت خرما رفاه اقتصادی خانوارهای روستایی را سبب شده ، افزایش کشت اصولی خرما بر اساس استانداردهای کشاورزی ، باعث رفاه اقتصادی روستائیان شده و از مهاجرت آنها به شهرها می کاهد.
مهین نصیری پور ماسوله محمد سلمانی مقدم
چکیده : این پژوهش با هدف بررسی و شناخت عوامل ادراکی رعایت مرز و قلمرو و تاثیر آن بررفتارهای گردشگران ناحیه ماسوله با اجرای پرسشنامه به روش مصاحبه انجام گرفته است . لذا الزام تدوین دستورالعمل متناسب با نقاط گردشگری بطور عام ، تمرکز بر مکانهای گردشگری ویژه بطور خاص وانعکاس آن در به حداقل رساندن اثرات منفی رفتارهای گردشگری بر محیط زیست سبب گردیده تا تاثیر آموزش در بخش توریسم اجتناب ناپذیر تلقی گردد . ازدیدگاه پدیدار شناسان ، حس مکان به معنای مرتبط شدن با مکان به واسطه درک نمادها و فعالیت های روزمره است . این حس می تواند در مکان زندگی فرد، به وجود آمده و با گذرزمان عمق و گسترش یابد . ارزش های فردی و جمعیتی برچگونگی حس مکان تاثیرمی گذارد و حس مکان نیزبرارزش ها ، نگرش ها و به ویژه رفتار فردی و اجتماعی افراد در مکان تاثیر می گذارد و افراد معمولا در فعالیت های اجتماعی با توجه به چگونگی حس مکانشان شرکت می کنند . با توجه به این نکته که تحقیق مزبور درحیطه جغرافیای رفتاری انجام یافته است، بطورکلی رفتار انسانها را در محیط های گردشگری و با مطالعه موردی، گردشگرانی که در فصول بهار و تابستان سال 1391 به شهرک باستانی ماسوله سفرکرده اند را مورد جستجو و بررسی قرار می دهد. لذابا توجه به ویژگیهای رفتاری و شخصیتی انسانها تک نمونه ایی " t " که از فردی به فرد دیگر متفاوت است در تجزیه و تحلیل نمونه های مورد بررسی از آزمون وبرای اولویت بندی شاخص های موثربررفتار گردشگران ناحیه ماسوله از " ناپارامتری فریدمن " استفاده شده است . شاخص هایی که دراین پژوهش مورد بررسی قرارگرفتند عبارتند از آموزش ، نگرش ، باورها ، احساس مسئولیت و ضوابط اخلاقی . این جستار با شاخص های مذکور با 200 گردشگری که در ماههای بهار و تابستان به ناحیه ماسوله سفر کرده بودند ، نتایجی را پدید آورد که انتظاری نبود که در ابتدای تحقیق مورد نظر بود . با این وصف حاصل یافته ها بصورت پیشنهاداتی در پایان این مکتوب ارائه شده است . با توجه به اینکه ناحیه ماسوله یکی از سکونتگاه های هدف گردشگری محسوب می شوداما متاسفانه هیچگونه برنامه ریزی مدونی که بتواند بصورت دستورالعمل مانع هرگونه رفتارهای مخرب زیستی، محیطی ، فرهنگی و هویتی از سوی میزبان و میهمان گردد از سوی سازمانهای مرتبط تاکنون وجود نداشته و ندارد. امید است نتایج بررسی حاضر بتواندآغازی برای تحقیقات بعدی قرار گیرد ، همچنین درسیاستگذاری های بخش میراث فرهنگی ناحیه ماسوله و سایر نقاط هدف گردشگری مورد استفاده قرار گیرد. آنچه که دراین جستجو از اهمیت والایی برخوردار می باشد این است که اکثرگردشگران خود را نیازمند آموزش دانسته و بنظر می رسد اگر به گردشگران آموزش داده شود مطمئنا به یکسری از رعایت های قوانین زیستمحیطی و گردشگری گردن می نهند. کلید واژه ها : - -1 عوامل ادراکی 2- ادراک 3- مرز و قلمرو 4 – توریسم 5 - گردشگری 6- گردشگر 7 جغرافیای رفتاری 8 - انواع توریسم__
هادی لطفی علیرضا استعلاجی
صنعت گردشگری به عنوان بزرگترین و متنوع ترین صنعت دنیا به شمار می آید. بسیاری از کشورها این صنعت پویا را به عنوان اساس درآمد، اشتغال، رشد بخش خصوصی و توسعه ی ساختار زیربنایی می دانند. در سراسر کره ی زمین به ویژه در کشورهای در حال توسعه، یعنی در آن جا که شکل های دیگر توسعه ی اقتصادی از قبیل تولید یا استخراج منابع طبیعی، از نظر اقتصادی به صرفه نیست یا نقش چندان مهمی در صحنه تجارت و بازرگانی ندارد، به توسعه ی صنعت گردشگری توجه فراوانی معطوف می شود. بسیاری از گردشگران به دنبال مکان های جدیدو انواع جدید محصولات گردشگری هستند در این میان شهر کوهسار با وجود توانمندیهای بسیاری در زمینه گردشگری می تواند در این مورد نقش داشته باشد.هدف این پژوهش بررسی توان های گردشگری شهر کوهسار می باشد که از نظر روش توصیفی- تحلیلی بوده و فرضیه های تحقیق با توجه به یافته ها مورد بررسی قرار گرفته است.یافته های تحقیق نشان می دهد که روستاهای کوهسار به علت داشتن جاذبه های طبیعی ، مذهبی ، تاریخی وفرهنگی بدون شک می توانند جز جذاب ترین روستاهای شهرستان باشند که با برنامه ریزی جامع و مدیریت منسجم علمی می توان زمینه را برای توسعه گردشگری روستایی در شهرستان ساوجبلاغ و نیز بهره گیری پایدار از این بخش گردشگری در آینده فراهم ساخت. کلید واژه : توان های گردشگری ، جاذبه ها ، گردشگری روستایی ، گردشگری مذهبی ، کوهسار ، ساوجبلاغ.
مارال ابوترابی شهره تاج
در این تحقیق سعی شده به تعیین الگوهای شهر گرایی روستاهای دهستان میان دورود کوچک شهرستان ساری پرداخته و در این جهت از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است و در نهایت با آزمون فرضیات به این نتیجه رسیدیم که روند سلسله مراتبی مدل های شهر گرایی روستایی در روستاهای جامعه آماری در سه طبقه ، از بعد فاصله طبقه بندی شده است رابطه مستقیم با فاصله و موقعیت استقرار روستا ها دارد یعنی هر چه روستا به شهر نزدیک باشد روند شهر گرایی در آن سریعتر و گسترده تر است و هرچه از آن دور شود به همان اندازه روند می کند .
سید محسن هاشمی فرد علیرضا استعلاجی
رضاخان در سوم اسفند 1299 با کودتای سید ضیاء الدین طباطبایی و با حمایت دولت انگلیسی از دروازه باغشاه (میدان حر کنونی) به آسانی وارد تهران شد ، آن را تصرف کرد ، حکومت نظامی را با اشد مجازات برقرار ساخت و پای به عرصه سیاست ایران نهاد. او در طی چهار سال از سردار سپهی ، وزیر جنگی و رئیس الوزرایی به پادشاهی رسید و بر تخت بی ابهت احمد شاهی با ابهت جلوس شد . تهران در دوره رضا شاه تبدیل باغ به پارک ، زورخانه به هتل ، قلعه و دروازه های شهری به پاسگاه و گمرک و مهم تر از همه دارالخلاقه به کابینه (شامل کلیه وزارتخانه ها) ، ادارات وابسته به آنها چون استانداری ، فرمانداری و بخشداری و نیز سازمان ها ، دفاتر کانون ها و انجمن ها تبدیل گشت و دیگر در محدوده و اختیار کاخ نمی گنجید . فضاهای جدید فرهنگی و نظام نوین آموزشی نظیر دبستان ، دبیرستان ، دانشکده ، دانشسرا ، کتابخانه ، موزه و سینما ، تئاتر و ... بوجود آمد . با ورود رضا شاه به تهران تأسیسات شهری جدید در هسته کهن شهر جای گرفت که تاثیراتی بر نوگرایی شهری داشت که تا حدودی باعث رونق گردشگری شهری شد . ساختمان ها و محله های قدیمی ارگ تقریباً به طور کامل تخریب شد و به جای آنها تاسیسات جدید دولتی نظیر شهرداری – شهربانی – پستخانه – وزارت امور خارجه و ... ساخته شد . عمارت شمس العماره و گلستان تنها بناهایی بودند که تخریب نشدند و بر جای ماندند . بیمارستان پانصد تختخوابی ، ایستگاه راه آهن ، کارخانه چیت سازی و ... دیگر مراکز جدیدی بودند که در شمال و جنوب شهر مستقر شدند . ساختمان های دولتی از سمت شمال و غرب به میدان توپخانه گسترش یافتند و معماری کاملاً جدیدی ، چه از نظر ترکیب و چه از نظر ابعاد ، عرضه شد . از دیگر بناهای ایجاد شده در این دوره می توان از بناهای پست خانه ، شهربانی کل کشور و وزارت امور خارجه را نام برد . به هر حال تهران در زمان رضا شاه از یک سو تمرکز حکومتی و اداری یافت و از سوی دیگر در نظام سرمایه و اقتصاد جدید و در پهنه وابستگی که بی تردید نفت زیرساخت آن بود ، حالت پایتختی و مرکزیت به خود گرفت ، عامل سیاسی در ابعاد اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی ، خود بر روی هم پدید آورنده بناها و ساختمان های جدید در بافت شهری تهران شدند . وزارتخانه ها در اطراف میدان ارگ استقرار یافتند و از آن طریق با بازار (مرکز اقتصاد) و نهادهای صنعتی و نیمه صنعتی اطراف تهران پیوند یافتند .
حسین به بم شهرکی علیرضا استعلاجی
گردشگری روستایی ، یکی از شاخه های فرعی صنعت گردشگری است که عده ای آن را بخشی از بازار گردشگری و عده ای دیگر ، سیاستی برای توسعه روستایی قلمداد می کنند و اکنون روستائیان ، با مشکلاتی همچون بیکاری ، بهره وری پایین کشاورزی ، مهاجرت روز افزون به شهر ها و حاشیه نشینی مواجه اند . توسعه گردشگری روستایی می تواند در جهت رفع این معضلات موثر باشد و چنان نوش دارویی باعث تجدید حیات روستا ها شود . در این پژوهش به مطالعه عوامل موثر بر توسعه گردشگری روستایی ، مطالعه موردی روستاهای نمونه گردشگری منطقه رودبار الموت شرقی پرداخته شد که برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است که هدف اصلی آن شناخت عوامل موثر بر توسعه گردشگری روستایی و اهداف فرعی چون ایجاد شرایط دسترسی بهتر و خروج از انزوای نسبی و ..... می باشد . فرضیات این تحقیق از طریق پرسشنامه و تحقیقات میدانی مورد سنجش و بررسی قرار گرفته است .
امیر رنجبر علیرضا استعلاجی
بلایای طبیعی درجهان همه ساله باعث بروز خسارتها و تلفات بی شماری می شود در میان بلایای طبیعی زلزله مخربترین انها بوده که عموما به علت عدم امادگی جامعه همواره خسارت و تلفات زیادی به همراه دارد برای رویارویی با وضعیتی دشوار باید همه برنامه ریزیها، سازماندهی ها و کنترلهای گروهی را بسیج نموده و با توجه به وضعیت موجود برای تصمیم گیری مناسب در اختیار مدیران قرار داد که لازمه آن ایجاد چارچوب برای مدیریت بحران وسوانح می باشد بنابراین سامانه های اطلاعات جغرافیایی( gis ) به عنوان ابزاری برای تصمیم گیری بهینه در مدیریت بحران نقش عمده ای ایفا می کنند. یکی از مهمترین بخشهای مدیرت بحران،فعالیتهای مربوط به کاهش اثرات بحران میباشد که در کشورهای مختلف جهان متناسب با میزان توسعه یافتگی اقتصادی،فرهنگی،علمی و فنی مورد توجه قرارگرفته است .آشنایی با اقدامات کاهش بحران در کشورهای مختلف به ویژه کشورهای دارای توفیق نسبی در این زمینه برای دست اندرکاران مدیریت بحران کشورواجد اهمیت زیادی است.به همین سبب در این تحقیق به بررسی و تحلیل الگوی مدیریت بحران در حوادث غیرمترقبه با تاکید بر gis در استان سمنان پرداختیم.
محمد اسماعیل لطفی دیبا فریبرز احمدی دهکاء
گسترش روزافزون فضای مجازی بدون توجه به محتوای آن، واجد نکات مثبت و منفی فراوانی است و ضریب نفوذ اینترنت، اهداف خوب و بد صاحبان شبکه ها و همچنین سرعت فن آوری، تاثیرات متضاد و سوال برانگیزی بر روابط ملت ها و دولت ها بر جای نهاده است. قدرت، توانائی یک کشور در استفاده از منابع و امکانات جهت تاثیرگذاری بر رویداد های بین المللی بنفع خود است، لذا حفظ قدرت در ارتباط با جایگاه منطقه ای و وزن بین المللی، از وظایف مهم حکومت هاست و کشورها برای حفظ موجودیت خود و مقابله با تهدیدات خارجی ناگزیرند سیاست ها و برنامه هایی را جهت افزایش توانمندی و قدرت ملی خود بکار گیرند. بدیهی است ایران زمانی می تواند از فضای مجازی خود بهره ببرد و به تقویت قدرت ملی خود بپردازد که استراتژی راهبرد و نیز ارزش های مطلوب خود را به گونه ای ارائه دهد که از دو بعد ملی و فراملی مولفه های تولید قدرت خود، نهایت بهره برداری را ببرد. در این پژوهش تلاش شده است تا با بهره گیری از فرضیه های مطرح شده به سوالات پیرامون ظرفیت های فضای رسانه ای و چگونگی بهره مندی از این توانائی ها برای افزایش قدرت ملی کشور به روش گردآوری منابع و تجزیه و تحلیل داده ها، پاسخ داده شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که در دنیای قرن بیست و یکم، بیشتر فعالیت های سیاسی، نظامی، امنیتی و اقتصادی داخلی و بین المللی کشورها بوسیله ی شبکه های الکترونیکی صورت گرفته و بسیاری از این اطلاعات در رایانه ها و آرشیوهای الکترونیکی نگهداری می شوند. در چنین شرایطی اگر کشورها سیستم های بومی مجازی نداشته و وابسته به بیگانگان و صاحبان تکنولوژی برتر مجازی باشند، شکی نیست که دیگر نمی توان هیچگونه قدرت و امنیتی در عرصه های سیاسی، اقتصادی ،اجتماعی، فرهنگی و نظامی، برای اینگونه واحدهای سیاسی متصور شد.
نرگس احمدپور علیرضا استعلاجی
دهستان هیو در استان البرز و شهرستان ساوجبلاغ واقع شده است، اقلیم مسائد و نزدیکی به شهر های بزرگ مانند کرج، تهران و قزوین و وجود شهرکهای صنعتی پیرامون، بیانگر این حقیقت است که این منطقه می تواند جزو مناطق مهاجرپذیر محسوب می شود هرچند بررسی دقیق و عوامل و ماهیت مهاجرت در این منطقه مستلزم تحقیقات مفصل و گسترده ی میدانی است، لیکن هدف تحقیق در حد توان شناخت اجمالی این پدیده و ارائه پیشنهادات کلی جهت بررسی عوامل موثر در مهاجرپذیری روستاهای هیو و شلمزار است بر اساس فرضیات این تحقیق، بنظر می رسد رابطه معنی داری بین بنیانهای انسانی و طبیعی با مهاجرپذیری این روستاها وجود دارد لذا برای هر یک از این بنیانها، عوامل کلی که در برگیرنده همه ابعاد این بنیانهاست در نظر گرفته شده است و بر اساس آن تمام این عوامل بواسطه پرسشنامه ی تهیه شده، مورد ارزیابی عمومی از ساکنین این مناطق قرار گرفت و نهایتا اطلاعات بدست آمده توسط روشهای آماری بررسی و تحلیل گردید و سپس عوامل موثر بر مهاجرپذیری روستاهای مورد مطالعه، شناسایی گردیدند این تحقیق نشان می دهد عواملی چون توسعه فیزیکی و زیربنایی، عملکرد مسئولین، وام های بانکی و تسهیلات روستایی، شهرک های صنعتی پیرامون، فرصتهای شغلی، قومیت و خویشاوندی، بهبود بهداشت، گردشگری، قیمت زمین و اراضی و باغات برای بنیانهای انسانی و آب و هوا و فاصله از شهر برای بنیانهای طبیعی بترتیب مهمترین و موثرترین عوامل بر مهاجر پذیری روستاهای مورد مطالعه می باشند.
رضا مبارکیان علیرضا استعلاجی
با وجود توانایی های بالقوه برای پرورش گل و گیاهان زینتی و برتری نسبی این محصول در مناطق تولید آن در کشور، میزان صادرات این محصول در مقایسه با سطح جهانی بسیار پایین بوده و نتوانسته است به جایگاه واقعی خود در بازارهای جهانی دست یابد. این مسأله خود ناشی از مشکلات و تنگناهای تولید و صادرات این محصول می باشد. شهرستان پاکدشت از جایگاه ممتازی در بخش کشاورزی برخوردار است. بطوریکه از لحاظ سطح زیرکشت، پنجمین شهرستان استان تهران و از لحاظ میزان عملکرد، رتبه سوم را در میان شهرستانهای استان دارا است. شهرستان پاکدشت با سابقه بیش از 60 سال فعالیت در زمینه تولید گل و گیاهان زینتی، دارنده مقام اول سطح زیر کشت و تولید این محصول در کل کشور است و به عنوان اصلی- ترین شهرستان تولید کننده گل و گیاهان زینتی شناخته می شود. که در این میان دهستان فیلستان محل تولید نزدیک به 85% از محصول گل و گیاهان تزئینی در این شهرستان می باشد. کشت گل در منطقه کارکردهای متعددی از جمله: کارکرداقتصادی، کارکرد اجتماعی، کارکرد کالبدی و کارکرد زیست محیطی دارد. با این همه، ناحیه مورد مطالعه با مشکلات طبیعی، سرمایه ای، مدیریت نیروی انسانی و بازاریابی محصولات مواجه است. نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش وماهیت توصیفی تحلیلی است در این تحقیق با توجه به تجزیه و تحلیل انجام شده، از سه فرضیه دو فرضیه مورد تایید قرار گرفت و راهبردهایی نیز در زمینه رفع مشکلات و ساماندهی ناحیه مورد مطالعه با رویکرد توسعه پایدار و تاکید بر پرورش گل وگیاهان تزئینی ارائه شد.
علیرضا منصور خاکی علی نوری کرمانی
با توجه به اینکه مراکز اقامتی یکی از مهمترین اجزاء و عناصر نظام گردشگری می باشند، کمیت و کیفیت این مراکز در میزان تحولات رو به رشد گردشگری به ویژه در میزان جذب و جلب رضایت گردشگران ، بسیار مهم و حائز اهمیت است . سابقه نه چندان طولانی گردشگری و عناصر تشکیل دهنده آن ، بخصوص صنعت هتلداری در ایران ، موجب شده تا مراکز اقامتی و میزان جذب گردشگر و همچنین سطح تخصص و مهارت کارکنان ، نحوه بر خورد پرسنل بخشهای مختلف مراکز اقامتی با میهمانان ، آداب دانی و آشنایی با تکنیکهای میهمان نوازی و تسلط بر اجرای بایدها و نبایدهای هتلداری و... را تحت تاثیر قرار داده و با چالشهای جدی مواجه سازد. این مسئله به ویژه در مورد استانهایی که در حاشیه قرار دارند مانند استان کردستان ، به خصوص در شهرهای مرزی این استان مانند شهر مرزی مریوان، به وضوح قابل ملاحظه است. برای رفع این معضل ، این تحقیق به منظور تبیین نقش مراکز اقامتی در جذب گردشگر و جلب نظر میهمانان مقیم مراکز اقامتی مذکور، تهیه شده است. روش تحقیق برای دستیابی به پاسخ سئوالات ، رد یا قبول فرضیه ها و اهداف مورد نظر تحقیق، بر اساس روش توصیفی ، تجزیه و تحلیل کمی و کیفی نظام گردشگری در شهر مرزی مریوان از طریق تکمیل پرسشنامه توسط میهمانان مقیم مراکز اقامتی شهر (381 پرسشنامه) و از طریق روش کوکران که در محیط ((spss)) به وسیله آماره های ضریب همبستگی پیرسون ، رگرسیون تجزیه تحلیل شده است، می باشد . همچنین نقاط قوت ، ضعف ، فرصتها و تهدیدهای مربوط به تحولات گردشگری و مراکز اقامتی شهر مریوان در غالب مدل سوآت ((swot)) در راستای تبیین نقش مراکز اقامتی و ارائه راهکارها و پیشنهادات مد نظر محقق ، مورد بررسی قرار گرفته اند. در بخش مطالعات کیفی ، تحقیقات هدفمند و مطالعات میدانی و مصاحبه با مسئولان و مدیران مراکز اقامتی شهر مریوان انجام شده است. یافته های تحقیق نشان داد که تحولات کمی و کیفی مراکز اقامتی شهر از اواخر دهه 80 تا کنون در میزان جذب گردشگر و در نتیجه تحولات گردشگری موثر بوده است . به طوری که از ابتدای سال 1391 تا تاریخ 17/3/1392 چهل و سه هزار و ششصد و سی (43630) نفر، مقیم مراکز اقامتی شهر مریوان بوده اند. همچنین بر اساس پرسشنامه های تکمیل شده توسط میهمانان مراکز اقامتی شهر ، درجه و میزان تخصص و مهارت کارکنان مراکز اقامتی، نحوه بر خورد پرسنل با میهمانان، آشنایی با اصول میهمان نوازی و مشتری مداری و ... در جذب گردشگر در این شهر مرزی بسیار موثر بوده است، به طوری که با افزایش مهارتها و تخصص پرسنل مراکز اقامتی و رعایت اصول میهمان نوازی، میزان جذب گردشگر نیز افزایش پیدا کرده است . علاوه بر این، تحولات گردشگری و هتلداری متاثر از سیاستهای حمایتی دولت بوده به طوری که سیاستهای اتخاذ شده از طرف اداره کل سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری شهرستان مریوان ( در بر گزاری دوره های آموزشی برای پرسنل مراکز اقامتی ) زیر نظر اداره کل سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان و همچنین تخصیص وام به مراکز اقامتی به عنوان ( بنگاههای زود بازده ) از سوی فرمانداری مریوان از عوامل مهمی هستند که در جذب و جلب گردشگران و توسعه مراکز اقامتی شهر مریوان موثر بوده است. بدین ترتیب مجموعه عوامل درون زاد و برون زاد نظام گردشگری در تحولات گردشگری شهر مرزی مریوان موثر بوده است .
منصوره مسلمی علیرضا استعلاجی
گردشگری روستایی یکی از شاخه های صنعت گردشگری است که با توجه به ظرفیت های طبیعی و فرهنگی موجود در روستاها ، می تواند نقش مهمی در تجدید حیات روستاها ، ایجاد اشتغال و درآمد برای روستاییان ، حفاظت از میراث طبیعی ، تاریخی و فرهنگی و در نهایت توسعه یکپارچه و پایدار روستایی داشته باشد . با توجه به عدم امکان سرمایه گذاری های کلان در بخش گردشگری در ایران سرمایه گذاری های خرد در کنار مشارکت جوامع محلی می تواند به پویایی این نوع صنعت در ایران کمک به سزایی کند. در سالهای اخیر ، برنامه ریزان به اهمیت حضور مردم در برنامه ها پی بردند.هم اکنون مباحث متفاوتی برای مشارکت مردم در طرح های توسعه پایدار مطرح شده که یکی از این مباحث ، مشارکت جوامع محلی در توسعه گردشگری روستایی بوده است در این راستا ،تحقیق حاضر با استفاده از روشهای توصیفی - تحلیلی و توزیع پرسشنامه در میان رهبران محلی در دهستان برغان واقع در بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ به بررسی نقش مشارکت جوامع محلی در توسعه گردشگری روستایی پرداخته ایم . نتایج حاصل که از طریق تجزیه و تحلیل آماری و با استفاده از آزمون آزمون t تک نمونه ای استفاده شده است نشان دهنده نقش بالای مشارکت جوامع محلی در توسعه گردشگری روستا بوده است.
مهدی محمدی دوست علیرضا استعلاجی
از آنجا که کالبد شهری بویژه در شهرهای بزرگ تاثیر بسزایی در رفتار انسانها، دوری و نزدیکی آنها به یکدیگر و در یک کلمه، تعالی آنها دارد و از آنجا که رشد پیچیده این شهرها چندان قابل کنترل نیست از این رو تلاش برای ایجاد تغییر و تحولات کالبدی، اولین و آسان ترین راه حلی است که مسئولین و برنامه ریزان شهری را به انجام آن وامیدارد. این نوشتار با فرض تاثیر کالبد شهری بر روابط اجتماعی و نیز با تبعیت از این فرضیه که با ایجاد کالبد شهری متناسب با شرایط اجتماعی می توان انتظار افزایش ارتباطات اجتماعی را داشت؛ می کوشد تا مبانی و اصول و لوازم و مقدمات مورد نیاز جهت چنین تغییرات کالبدی را با تکیه بر ارتقاء روابط اجتماعی بررسی کند. در این راستا پیدا کردن الگوی مناسب تغییر در کالبد شهر، با توجه به دیدگاه مردم و متخصصان امر بود. روشی که در این نوشتار به کار برده شده است روش توصیفی- تحلیلی بوده و جنبه کاربردی دارد و برای گردآوری اطلاعات آن از منابع کتابخانه ای اعم از کتاب، مجلات، پایان نامه ها، مقالات، گزارش تفصیلی محل مورد مطالعه استفاده شده است. در این طرح، با استفاده از پرسشنامه، نظرات مردم در ارتباط با فضای تازه ایجاد شده پیاده راه 17 شهریور جمع آوری و تحلیل شد و با استفاده از نتایج این تحلیل، شاخصه هایی در راستای رسیدن به کالبد و فضای شهری مناسب جهت ایجاد روابط اجتماعی مطرح شد و در پایان به ارائه پیشنهادهایی جهت تبدیل کالبد موجود به فضایی با رعایت اصل آزادی، امنیت، تعلق و به طور کلی بستری جهت برقراری روابط اجتماعی سالم منتهی شد.
مینا اختیاری علیرضا استعلاجی
پژوهش حاضر برای بررسی نقش مدیریت محلی در توسعه عمرانی روستاها، مطالعه موردی روستاهای لواسان بزرگ شهرستان شمیرانات صورت گرفت. هدف اصلی پژوهش «بررسی تأثیر مدیریت محلی در توسعه عمرانی روستاها دهستان لواسان شهرستان شمیرانات» می باشد. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه ی آماری پژوهش، اهالی روستاهای لواسان بزرگ شهرستان شمیرانات (شامل نیکنام ده، لواسان بزرگ و علائین) که بر اساس سرشماری سال 1390، 2397 نفر است و تعداد 250 نفر از جدول مورگان به عنوان نمونه آماری به دست آمد. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه است. در پژوهش حاضر از روش روایی مفهومی استفاده شد و پرسش نامه به وسیله اساتید راهنما و مشاور مورد تأیید قرار گرفت. ضریب پایایی پرسش نامه ی پژوهش، 85 درصد بود. برای تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها، از آزمون پیرسون و برای اولویت بندی متغیرها از آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که میان پاسخگویی به نیازهای روستاییان در زمینه توسعه عمرانی روستاها و مشارکت با مدیریت های محلی مانند شوراها و دهیاری های روستاهای مورد مطالعه رابطه ی معنی داری وجود دارد. واژگان کلیدی: توسعه عمرانی، مشارکت، رضایت، لواسان بزرگ.
سکینه موسوی محمد سلمانی مقدم
در دنیای کنونی نیل به اهداف توسعه بدون استفاده از ذخیره عظیم نیمی از پیکره جامعه، یعنی زنان، امری غیرممکن خواهد بود، از همین رو یکی از شاخص های نوسازی اقتصاد ملی و توسعه اجتماعی، مشارکت زنان و نحوه ایفای نقش آنان در توسعه روستا می باشد. آنچه پیداست نقش مشارکتی زنان روستایی به صورت حادی تحت الشعاع فعالیت های غیراقتصادی و غیر تولیدی قرارگرفته که درمیزان مشارکت زنان روستایی عوامل انسانی همچون فرهنگ حاکم برروستا و عوامل طبیعی همچون اقلیم موثر بوده است. بنابراین ارتقای حضور زنان در فعالیت های اجتماعی، اقتصادی و برنامه ریزی جهت گسترش مشارکت آنان، به ویژه درزمینه ی اقتصادی، شرطی لازم برای توسعه و به ویژه توسعه پایدار است،کوهستانی بودن واقلیم سرد وخشک دهستان ماهنشان در مشارکت زنان روستایی تأثیر گذار بوده است.تحقیق حاضر درصدد بررسی و تحلیل نقش عوامل جغرافیایی در مشارکت زنان روستایی دهستان ماه نشان استان زنجان است. این تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی و مطالعه ای پیمایشی است که داده های آن از طریق پرسشنامه با زنان روستایی 15 تا 65 ساله منطقه مزبور تهیه گردیده است. در این پژوهش بر اساس نمونه گیری کوکران تعداد 365 زن از 10 روستای منطقه ،به روش طبقه بندی شده بر اساس تخصیص بهینه گروه های سنی مختلف به عنوان نمونه برگزیده شده اند. نتایج برگرفته از تجزیه وتحلیل داده ها در این پژوهش نشان می دهد که انگیزه های اقتصادی ،کمک به اقتصاد خانواده و در کنار فرصت های فعالیت در وضع موجود و نظر همسر و خانواده،از مهم ترین شاخص های موثر بر مشارکت زنان دهستان ماه نشان است. کلیدواژه: عوامل جغرافیایی، مشارکت ،جغرافیای جنسیت، توسعه، زنان روستایی
زینب سلیمانی محمد سلمانی مقدم
تحولات کنونی در عرصه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روستا علیرغم پیامدهای مثبتی که جهت بهبود شرایط زیست در روستا داشته، سبب گردیده تا از نقش فعال زنان در عرصه تولید کاسته شود وزنان روستایی تولیدکننده سابق، تبدیل به زنان خانه دار مصرف کننده شوند. این امر نه تنها پیامدهای منفی در عرصه اقتصاد روستا به جای می گذارد، بلکه عملاً قشر فعال عظیمی را از فرایند تولید حذف کرده و رشد اقتصاد ملی را نیز کند می نماید. نوشتار حاضر که حاصل یک پژوهش میدانی است باهدف کلی بررسی میزان نقش زنان در توسعه اقتصادی روستا و فعالیت های کشاورزی؛ شناخت و سنجش متغیرها و عوامل موثر بر مشارکت، نظیر انگیزه ها، آگاهی اجتماعی و ایجاد و فراهم آوردن شرایط مناسب برای افزایش مشارکت زنان در توسعه اقتصادی روستاهای دهستان قره پشتلوبالا استان زنجان انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری 3303 خانوار می باشد که از بین آن ها 367 خانوار به شیوه نمونه گیری کوکران انتخاب شدند. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه با زنان روستایی 65-15ساله در دهستان قره پشتلو بالا انجام گردیده است ،استفاده شد. که. جهت سنجش اثرات اشتغال زنان بر توسعه روستایی متغیرهای اقتصادی، جغرافیایی و فرهنگی موردسنجش قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که از بین عوامل تأثیر گذار بر اشتغال زنان، عامل درآمد خانوار، طبقه اجتماعی، سواد بیشترین اثر را بر جای گذارده است.
هانیه کریم ابادی علیرضا استعلاجی
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات جاذبه های اکوتویسم بر توسعه و رونق گردشگری در جزیره قشم انجام شده است .در این تحقیق ابتدا به شناخت مبانی نظری تحقیق یعنی شناخت گردشگری و اکوتوریسم ،همچنین انواع مختلف گردشگری و اثرات آن از لحاظ اثرات مثبت و منفی(فرهنگی،اقتصادی و محیطی) که بر جای می گذارد اقدام گردیده است .پس از آن به شناخت وضع موجود در جزیره از لحاظ وضعیت جغرافیایی (طبیعی،انسانی) و خصوصیات فرهنگی و اقتصادی حاکم بر آن پرداخته شده است.مطالعات خاص گردشگری قدم بعدی این تحقیق است که شامل شناخت جاذبه ها و معرفی آن ها و بررسی امکانات و تاسیسات گردشگری در سطح جزیره قشم می گردد.پس ازآن با استفاده از مدل swot ،به بررسی قوت ها و ضعف ها ،فرصت ها و تهدیدهای گردشگری و اکوتوریسم در جزیره اقدام گردید.نتایج تحقیق و بررسی های به عمل آمده نشان می دهد که جزیره قشم با وجود مزیت های زیادی از جمله :وسعت زیاد،موقعیت جغرافیایی و داشتن سواحل صخره ای وجود سایت های مختلف ژئوپارک همچون دره ستاره ها ،دره چاهکوه ،کورکوراکوه و ... می تواند مقصد گردشگران علاقه مند به زمین شناسی باشد اما متاسفانه این جزیره با وجود سایت های متعدد گردشگری و پس از گذشت 20 سال از تاسیس منطقه آزاد قشم علیرغم تلاش ها و هزینه های انجام شده هنوز نتوانسته زیرساخت های لازم برای یک مدل آماده توسعه و سازمان یافته مطابق استانداردها را ایجاد کند با توجه به مطالب ذکر شده می توان دریافت که گردشگری در قشم نتوانسته است جایگاه اصلی خود را کسب کند و جزیره ای با این شرایط یارای رقابت با جزایر پیشرفته همجوار را ندارد و بدون برنامه ریزی درست و با پیگیری وضع موجود زیان های بیشتری به قشم وارد می آید .
آتنا اسکندری زاده علیرضا استعلاجی
تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان بعد از جنگ جهانی دوم بویژه در زمینه سهولت تحرک و جابجایی در رابطه با بهبود راههای ارتباطی و حمل و نقل، افزایش اوقات فراغت، گسترش شهرنشینی، افزایش آلودگی محیط زیست، بهبود رفاه اجتماعی و امکان تخصیص بخشی از درآمد برای امور غیر ضروری موجب رواج گردشگری روستایی و به تبع آن خانه های دوم ابتدا در مغرب زمین و سپس در بسیاری از کشورهای جهان شد. در گیلان نیز بویژه در نواحی روستایی از چند دهه گذشته خانه های دوم یا خانه های تعطیلات با هدف گذراندن اوقات فراغت گسترش یافته است. نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان فومن و بخصوص دهستان سردار جنگل طی سالهای اخیر شدت یافته است. پیدایش این پدیده و رشد سریع آن با تحولات اقتصادی- اجتماعی در رابطه است.در این تحقیق سعی بر آن بوده که آثار و پیامدهای گسترش خانه های دوم در روستاهای دهستان سردار جنگل در زمینه های اقتصادی ،زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین تغییرات فرمی و نقش گسترش خانه های دوم در نواحی روستایی دهستان سردار جنگل مورد بررسی قرار گیرد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش انجام آن توصیفی می باشد. اطلاعات و داده های مورد نیاز با استفاده از روشهای اسنادی و مشاهدات میدانی و مصاحبه و تکمیل دو نوع پرسشنامه (مالکان خانه های دوم و ساکنان روستا) جمع آوری شده است و با استفاده از روشهای آماری و بهره گیری از نرم افزار excel و spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.نتایج مطالعات نشان می دهد که گسترش این پدیده در نواحی روستایی عمدتاً به صورت خودجوش و فاقد نظارت و کنترل برنامه ریزی شده بوده است. بیشتر خانه های دوم این منطقه با ورود افراد غیر بومی که اکثراً همساز با معماری منطقه صورت گرفته است. بدین صورت که خانه های روستایی از مصالحی مانند سیمان و سنگ بلوک و به صورت ویلایی ساخته شده است و افرادی که از خارج وارد روستا شده اند نیز به همین سبک اقدام به ساخت نموده اند. در بین خانه های ساخته شده اندکی نیز به صورت طبقات مشاهده می شود که شکل غالب ساخت نمی باشد. با توجه به این توضیحات نتیجه گرفته می شود که بخش سردار جنگل شهرستان فومن در اثر ساخت خانه های دوم تغییرات اقتصادی داشته است اما این تغییرات بصورت چشم گیر نبوده است.
آتنا اسکندری زاده علیرضا استعلاجی
تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان بعد از جنگ جهانی دوم بویژه در زمینه سهولت تحرک و جابجایی در رابطه با بهبود راههای ارتباطی و حمل و نقل، افزایش اوقات فراغت، گسترش شهرنشینی، افزایش آلودگی محیط زیست، بهبود رفاه اجتماعی و امکان تخصیص بخشی از درآمد برای امور غیر ضروری موجب رواج گردشگری روستایی و به تبع آن خانه های دوم ابتدا در مغرب زمین و سپس در بسیاری از کشورهای جهان شد. در گیلان نیز بویژه در نواحی روستایی از چند دهه گذشته خانه های دوم یا خانه های تعطیلات با هدف گذراندن اوقات فراغت گسترش یافته است. نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان فومن و بخصوص دهستان سردار جنگل طی سالهای اخیر شدت یافته است. پیدایش این پدیده و رشد سریع آن با تحولات اقتصادی- اجتماعی در رابطه است.در این تحقیق سعی بر آن بوده که آثار و پیامدهای گسترش خانه های دوم در روستاهای دهستان سردار جنگل در زمینه های اقتصادی ،زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین تغییرات فرمی و نقش گسترش خانه های دوم در نواحی روستایی دهستان سردار جنگل مورد بررسی قرار گیرد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش انجام آن توصیفی می باشد. اطلاعات و داده های مورد نیاز با استفاده از روشهای اسنادی و مشاهدات میدانی و مصاحبه و تکمیل دو نوع پرسشنامه (مالکان خانه های دوم و ساکنان روستا) جمع آوری شده است و با استفاده از روشهای آماری و بهره گیری از نرم افزار excel و spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.نتایج مطالعات نشان می دهد که گسترش این پدیده در نواحی روستایی عمدتاً به صورت خودجوش و فاقد نظارت و کنترل برنامه ریزی شده بوده است. بیشتر خانه های دوم این منطقه با ورود افراد غیر بومی که اکثراً همساز با معماری منطقه صورت گرفته است. بدین صورت که خانه های روستایی از مصالحی مانند سیمان و سنگ بلوک و به صورت ویلایی ساخته شده است و افرادی که از خارج وارد روستا شده اند نیز به همین سبک اقدام به ساخت نموده اند. در بین خانه های ساخته شده اندکی نیز به صورت طبقات مشاهده می شود که شکل غالب ساخت نمی باشد. با توجه به این توضیحات نتیجه گرفته می شود که بخش سردار جنگل شهرستان فومن در اثر ساخت خانه های دوم تغییرات اقتصادی داشته است اما این تغییرات بصورت چشم گیر نبوده است.
مریم اختیاری علیرضا استعلاجی
پژوهش حاضر برای بررسی نقش مدیریت های محلی در توسعه اقتصادی روستاها، مطالعه موردی روستاهای لواسان بزرگ شهرستان شمیرانات صورت گرفت. هدف اصلی پژوهش «بررسی تأثیر مدیریت های محلی در توسعه اقتصادی روستاها دهستان لواسان شهرستان شمیرانات» می باشد. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی، تحلیلی است. جامعه ی آماری پژوهش، اهالی روستاهای لواسان بزرگ شهرستان شمیرانات (شامل نیکنام ده، لواسان بزرگ و علائین) که بر اساس سرشماری سال 1390، 2397 نفر است و تعداد 250 نفر از جدول مورگان به عنوان نمونه آماری به دست آمد. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه است. در پژوهش حاضر از روش روایی مفهومی استفاده شد و پرسش نامه به وسیله اساتید راهنما و مشاور مورد تأیید قرار گرفت. ضریب پایایی پرسش نامه ی پژوهش، 85 درصد بود. برای تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها، از آزمون پیرسون و برای اولویت بندی متغیرها از آزمون فریدمن استفاده شد. نتیایج تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها نشان داد که میان پاسخگویی به نیازهای روستاییان در مورد مسائل اقتصادی و مشارکت با مدیریت های محلی از جمله شوراها و دهیاری ها، رابطه ی معنی داری وجود ندارد.
مهتاب مقدس حسین زاده علیرضا استعلاجی
انقلاب علمی- فنی، انقلابی عمیق و کیفی در نیروهای تولید و روش های تولید بوجود آورده است. هدف از دموکراسی آموزشی فراهم آوردن فرصت های آموزشی برای هر فرد، در هر طبقه و شرایط اجتماعی، بدون در نظر گرفتن جنسیت اوست به گونه ای که استعدادهای وی شکوفا گردد. آموزش نقش بسیار اساسی و مهم در توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع ایفا می نماید و آموزش های فنی و حرفه ای و همچنین جهاد کشاورزی انجام فعالیت هایی است که می تواند فرد را برای احراز شغل، حرفه و کسب و کار آماده نماید یا کارآیی و توانایی وی را در انجام آن افزایش دهد.جامعه ی روستایی یک جامعه ی حاشیه ای در نظام اقتصادی نمی باشد بلکه یکی از ارکان توسعه ی کشورها به شمار می آید. در جامعه ی روستایی، توسعه، جریانی چند بعدی دارد که علاوه بر بهبود در میزان تولید و درآمد، دگرگونی اساسی در ساختار نهادی، اجتماعی نیز بوجود می آورد. توسعه رابطه ای تنگا تنگ با رشد سطح سواد و آموزش داشته که هر قدر سطح سواد کشاورز افزایش یابد به همان اندازه با احتمال بیشتر و با توانایی، اعتماد به نفس بالا و میل به مشارکت در کلاسهای ترویجی شرکت می جوید. این تحقیق با روش توصیفی و تحلیلی، با اهداف بررسی تعیین نقش سواد و آگاهی کشاورزان دهستان سردار جنگل در بکارگیری از فناوری های کشاورزی به منظور گسترش قلمرو دانش جغرافیا و برنامه ریزی روستایی و کارآمد ساختن کشاورزان دهستان در بکارگیری روشهای نوین کشاورزی و ایجاد فرهنگ استفاده ی بهینه از منابع آب و خاک و نهاده های کشاورزی و دادن آگاهی های لازم برای بکارگیری تکنولوژی های مناسب به منظور کاهش هزینه ها و خسارات احتمالی به کمک فن آوری های قابل استفاده در محدوده ی مورد مطالعه صورت گرفته است. سوال اساسی مطرح شده در این تحقیق این است که سواد و آگاهی روستائیان کشاورز در استفاده از فن آوری های کشاورزی به منظور تولید و برداشت بیشتر تا چه حد نقش دارد؟نتایج بررسی های میدانی نشان می دهد که: سواد کشاورز در به کارگیری فناوری های نوین کشاورزی به منظور تولید بیشتر و کاهش هزینه ها و کسب درآمد بالا موثر است، بررسی ها نشان می دهند که 51/1 درصد افراد باسواد از فناوری ها بهره می گیرند و در مقابل 48/9 درصد افراد بی سواد به آموزش اعتقادی ندارند و افراد باسواد از هر هکتار زمین زراعی خویش بالای 4 تن محصول برداشت کرده و افراد بی سواد برداشتی بین 2 تا 4 تن دارند. افراد با سواد نقش کلاس های آموزشی را در بکار بستن شیوه های نوین آبیاری لازم و ضروری دانسته و افراد بی سواد اعتقادی به آن ندارند.
محمد رنجبر علیرضا استعلاجی
سرمایه و سرمایه گذاری امروزه از عوامل موثر در توسعه ملت ها و سرمنشا تحولات اقتصادی جهان می باشد. از این رو، دسترسی روستائیان به منابع مالی از مقوله های مهمی است که توجه به آن می تواند، توسعه پایدار جوامع روستایی را در پی داشته باشد. در اولویت بخشی به نیازهای اساسی انسان، تامین مواد غذایی در درجه نخست، در مرحله ی بعد داشتن مسکن و استقرار در آن به عنوان یک سرپناه بسیار حائز اهمیت است. مسکن به عنوان یکی از شاخص های پر اهمیت توسعه، در ابعاد مختلف اقتصادی-معیشتی، اجتماعی- فرهنگی است. مسکن مناسب ضمن تامین نیازهای فردی و اجتماعی باعث بهبود کیفیت زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی می شود؛ در واقع مفهومی فراتر از سرپناه را دارد. مساکن روستایی به علت وجود تنوع فرهنگی، موقعیت جغرافیایی متفاوت و سطح اقتصادی خانوارهای روستایی دارای تنوع بالایی بوده که این تنوع بر کیفیت مسکن وزندگی ساکنان آن موثر می باشد. از این رو این مطالعه به بررسی نقش اعتبارات بهسازی مسکن در بهبود کیفیت زندگی در نواحی روستایی شهرستان ملارد پرداخته شده است. این پژوهش کاربردی از روش شناسی ترکیبی مطالعات موردی و پیمایش استفاده می کند و رویکردی کمی و کیفی دارد. گروه هدف و جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه روستائیان دریافت کننده اعتبارات بهسازی و نوسازی مسکن در شهرستان ملارد (1428 خانوار) هستند. در انجام پیمایش، حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 225 نفر تعیین گردید و از یک نمونه گیری چند مرحله ای در انتخاب خانوارها استفاده شد. علاوه بر استفاده از فنون گروههای متمرکز، مصاحبه های نیمه ساختارمند و فنون مشارکتی، در پیمایش از مصاحبه ساختارمند با بکارگیری پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط منابع مکتوب و تیم متخصصان از دانشگاه تایید گردید. در بررسی پایایی آن نیز با انجام مطالعه مقدماتی ضریب آلفای کرونباخ سازه های اصلی پرسشنامه بین 80/0 تا 89/0 بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای spss ویرایش 18 و excel استفاده گردید. نتایج نشان داد که اعتبارات بهسازی مسکن در کیفیت زندگی از ابعاد اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی موثر است. از بعد اجتماعی در دریافت اعتبارات در امنیت احشام و لوازم خانگی، احساس امنیت اعضای خانوار، احساس عدالت اجتماعی و برابری میان روستا و شهر، احساس تعلق به اجتماع، کاهش مهاجرت های روستایی، بهبود فضای مورد نیاز خانوار و رضایت از موقعیت اجتماعی؛ از بعد اقتصادی در کاهش هزینه های زندگی و افزایش قیمت مسکن بعد از نوسازی و ... تاثیر گذار است. در پایان تحقیق، پیشنهادهایی جهت اصلاح فرایند ارائه اعتبارات به روستائیان و همچنین توجه به توسعه زیرساختهای اقتصادی و اجتماعی روستاهای مورد مطالعه ارائه شد.
مجید خاکسار علیرضا استعلاجی
امروزه ،کلاشهرها برسکونتگاههای روستاهای پیرامون خودتاثیراتی ژرف گذاشته که درابعادگوناگون کالبدی ـ فیزیکی ، اجتماعی ، اقتصادی نمود یافته است . روستاهای پیرامون کلانشهرها بواسطه ارزانی قیمت مسکن و اجاره بها کانون حذب مهاجران می شود و ساختار شغلی ، ترکیب جمعیت و نوع فعالیت اقتصادی روستا تغییر می یابد بطور کلی عوامل اصلی این امر را می توان به دو دسته عوامل درون زا و عوامل برون زا تقسیم بندی نمود این پژوهش تلاش می کند با شناخت علل موثر بر تحولات کالبدی روستاهای محدوده مورد مطالعه ، میزان و نحوه اثر پذیری سکونتگاه روستایی را بسنجد و انتظام سکونتگاههای روستاهای قرون آباد در بخش مرکزی پاکدشت را طی سه دهه اخیر بررسی نماید محدوده زمانی این ارزیابی مقطع 1365 تا 1390 می باشد که عمدتاً مبین روند تاریخی و زمانی پس از انقلاب است . اهداف این تحقیق به منظور شناخت تشریع و تبیین عوامل موثر بر تحولات کالبدی روستاهای محدوه مورد مطالعه انجام می پذیرد و به بررسی و ارزیابی پیامدهای تحولات کالبدی سکونتگاهای روستایی می پردازد روش و نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت توصیفی – تحلیلی می باشد و چنین نتیجه گیری می شود در روستاهای مورد بررسی پیوندهای روستایی – شهری پیشین گسسته و روابط سلطه جویانه کلانشهر تهران سبب شده در روستاهای فرون آباد ، روستا به عرصه نه شهر – نه روستا تبدیل شود .
علیرضا مجیدی علیرضا استعلاجی
تغییر کاربری اراضی که منجر به تغییرات زیست محیطی می شود از جمله موضوعات مهم هر جامعه می باشد. بروز تغییر کاربری در اراضی کشاورزی را می توان در فعالیتهای گردشگری و نیاز به ساخت و ساز خانه های دوم توسط جامعه شهری که قصد گذراندن اوغات فراغت خود را در محیطی آرام و به دور از هیاهوی شهر دارد جستجو کرد. ساخت خانه های دوم و ویلا در منطقه الموت قزوین باعث کاهش سطح کشت تولیدات کشاورزی و همچنین از بین رفتن باغات و مراتع منطقه گردیده است . نزدیکی و دسترسی آسان جامعه شهری قزوین به منطقه الموت این فرصت را ایجاد کرده تا افراد شهرنشین اقدام به خرید اراضی کشاورزی و تغییر کاربری آن به خانه و ویلا نمایند در این راستا این تحقیق تأثیر تغییر کاربری اراضی کشاورزی بر اقتصاد روستای کوشک از توابع الموت قزوین را بررسی می نماید . حضور در منطقه الموت به ویژه روستای کوشک و انجام مصاحبه با برخی از خانوارها موجب شد تا پژوهشگر به یک سری از اطلاعات دست پیدا کند که او را در به سرانجام رساندن تحقیق یاری می نماید. در روش میدانی با هدف شناخت کاربری زمین در دهه 70 هجری شمسی و تغییرات آن به خانه دوم و ویلا در دهه 80 روند تغییرات کاربری اراضی مورد بررسی قرار گرفت. از شواهد امر چنین استنباط می شود که تغییر کاربری در اراضی کشاورزی اثرات منفی بر اقتصاد روستا گذاشته است ، که از آن جمله می توان به افزایش قیمت کاذب در اراضی کشاورزی، ظهور واسطه های خریدار زمین که عمدتا شهرنشین می باشند و از بین رفتن باغات و مراتع اشاره کرد توجه به ظرفیت های اقتصادی نواحی روستایی و جلوگیری از تخریب اراضی کشاورزی ایجاد تعادل بین بخش کشاورزی و فعالیتهای مرتبط با بخش گردشگری، اجرای صحیح طرح هادی در روستاها با در نظر گرفتن انتظارات بخش گردشگری ، اعمال کنترل کارآمدتر بر تغییر کاربری اراضی از سوی بخشداری ، بهیاری و شوراهای روستا از جمله محورهای راه گشا در جلوگیری از تغییر کاربری اراضی کشاورزی می باشد در این راستا بررسی ، اصلاح و بازبینی تنگناهای تحقیقات در مورد اقتصاد کشاورزی به عنوان یک ضرورت از سوی اساتید انجمن اقتصاددانان کشاورزی پیشنهاد می گردد.