نام پژوهشگر: زمرد غفوری رحیم آبادی
زمرد غفوری رحیم آبادی بهروز حیدری
ماهی سفید(rutilus frisii kutum) یکی از گونه های مهم دریای خزر است که دارای ارزش غذایی و اقتصادی می باشد. به منظور مطالعه ی سیستم ایمنی غیر اختصاصی این ماهی و عوامل موثر بر آن، نمونه برداری از جنس ماده ی ماهی سفید طی یک دوره ی هشت ماهه (از مهر1390 تا اردیبهشت 1391) از منطقه ی جفرود انزلی و رودخانه سفیدرود انجام شد. خونگیری و نمونه ی مخاط پوست به ترتیب توسط سرنگ 5 سی سی و لام تهیه گردید. بافت های کلیه، کبد و طحال نیز از ماهی جدا شده و تا آنالیز در فریزر نگهداری شدند. همچنین مراحل رسیدگی جنسی ماهی طی مراحل بافت شناسی تعیین گردید. فعالیت لیزوزیم و میزان پروتئین تام طی تست توربیدیمتریک و روش بردفورد مشخص گردید. نتایج نشان داد که لیزوزیم سرم و بافت های ماهی (به جز بافت طحال) طی ماههای نمونه برداری از مهر تا دی روند صعودی داشت ( در مخاط از مهر تا آذر این روند دیده شد) و سپس بعد از آن در اسفند ماه در سرم، مخاط و بافت ها نزول پیدا کرد. نهایتا غلظت لیزوزیم در ماه اردیبهشت یعنی بعد از مهاجرت ماهی به رودخانه در سرم، مخاط و بافت ها افزایش یافت (p<0.05). غلظت لیزوزیم سرم، مخاط و بافت های ماهی سفید خزر (به جز بافت طحال) از مرحله ی رشد اولیه ی اووسیت تا مرحله ی آلوئل کورتیکال روند صعودی داشته و بعد از آن در مرحله ی زرده سازی کاهش یافت. بعد از مهاجرت ماهی به رودخانه برای تخم ریزی غلظت لیزوزیم به طور معنی داری افزایش یافت(p<0.05) . غلظت پروتئین تام نیز نوساناتی تقریبا همانند لیزوزیم هم در مخاط و هم در بافت ها داشت. در مجموع، نتایج حاکی از اثر دما، رسیدگی جنسی و مهاجرت روی غلظت لیزوزیم در سرم خون، مخاط پوست و بافت های جنس ماده ی ماهی سفید خزر می باشد. همچنین غلظت لیزوزیم در بافت ها به طور چشمگیری از سرم خون و مخاط پوست بیشتر بود که به نظر می رسد به دلیل نقش بیشتر بافت ها در سیستم ایمنی غیر اختصاصی باشد.