نام پژوهشگر: زهرا یوسف نیا
زهرا یوسف نیا باقرعلی عادلفر
شرایط آب و هوایی مناسب کشور ایران، برای تولید محصولات کشاورزی، از دیرباز ایران را به کشوری ابریشم خیز مبدل نموده بود. بر این اساس در ادوار مختلف تاریخی شاهد تولید ابریشم خصوصا در مناطق شمالی ایران می باشیم. ابریشم به عنوان محصولی ارزشمند در تاریخ ملل نقش موثری را در اقتصاد و تجارت ایفا نموده؛ و این محصول پر سود اهداف اقتصادی دولت ها را در طول تاریخ تحقق بخشیده است. در دوره ی صفویه نیز با در نظر گرفتن اهمیت ابریشم به عنوان کالایی صادراتی، توجه دولتمردان صفوی به این محصول جلب شده و تولید روز افزون ابریشم در برنامه های اقتصادی دولت صفویه قرار گرفت. روند شکل گیری دولت صفویه بر پایه ی ایجاد دولت ملی در ایران و در پی آن تثبیت قدرت سیاسی و اقتصادی ای که در طول پادشاهی شاه اسماعیل اول برای ایران در حال شکل گیری بود؛ در دوران پادشاهی اسلاف وی نیز پیگیری شده و تلاش های دولتمردان صفوی در ایجاد سیاستی مستقل و اقتصادی پویا ای مثمر ثمر واقع شد. بدین ترتیب در عرصه ی اقتصادی، توجه شاهان این دولت به امر تجارت ابریشم معطوف گردیده و دولت صفوی بر اساس اهمیت ابریشم دردنیای آن روز، و میزان نیاز به این کالا در جهت تولید منسوجات ابریشمی، توسعه ی تجارت آن را جزء راهکارهای اساسی سیاست خویش در نظر گرفتند. در این راستا، شاهان صفویه از اقداماتی نظیر تولید ابریشم در مقیاس وسیع، تثبیت حدود جغرافیایی، تأمین امنیت راه ها، بهره گیری از افراد با تجربه بهره بردند. بدین گونه رونق تجارت ابریشم سبب ایجاد اقتصاد پویایی در دولت صفویه شده و ثروت سرشاری را برای شاهان صفویه به دنبال داشت.