نام پژوهشگر: زهرا جمشیدی اردکانی
زهرا جمشیدی اردکانی عبدالحسین پری زنگنه
کرم های خاکی بخشی از زنجیره ی غذایی در اکوسیستم خاک هستند که پراسنجه های رشدی آن ها به طور نامطلوبی تحت تاثیر آلودگی های خاک قرار می گیرد. چنان چه آلاینده های فلزی سنگین وارد بدن کرم های خاکی شوند، از طریق زنجیره ی غذایی به بدن موجودهای زنده ی دیگر وارد شده و سلامت و حیات آن ها را به خطر می اندازد. با توجه به حساسیت کرم های خاکی به آلودگی، می توان از آن ها به عنوان شاخص زیستی خاک های آلوده استفاده نمود. به منظور بررسی تاثیر ماده ی آلی خاک به حساسیت کرم های خاکی به سطح های مختلف آرسنیک و کروم خاک، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح به طور کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سطح های آرسنیک و کروم خاک عبارت بودند از صفر، 5، 10، 20، 40، 80، 160 و 320 میلی گرم در کیلوگرم خاک. برای هر سطح آلودگی سه سطح ماده ی آلی شامل صفر، 5 و 10 درصد وزنی در نظر گرفته شد و کرم های خاکی در چهار بازه ی زمانی 15، 30، 45 و 60 روزه در معرض آلودگی خاک قرار گرفتند. صفت های مورد بررسی شامل زنده مانی، وزن، تعداد کوکون تولید شده توسط کرم های خاکی، میزان تجمع عنصر در بدن کرم-های خاکی و lc50 بودند. نتایج تجزیه ی واریانس داده ها نشان داد که با افزایش سطح آلودگی خاک به آرسنیک و کروم، زنده مانی، وزن و تولید کوکون توسط آن ها به طور معنی داری کاهش و میزان تجمع عنصرها در بدن کرم های خاکی افزایش یافت. هم چنین با افزایش سطح ماده ی آلی در خاک-های آلوده به آرسنیک و کروم، زنده مانی، وزن و تولید کوکون افزایش و میزان تجمع عنصر در بدن کرم های خاکی کاهش یافت. هر چه کرم های خاکی مدت زمان بیش تری در معرض آلودگی قرار گرفتند، زنده مانی، وزن و تولید کوکون توسط آن ها کاهش بیش تری یافت ولی میزان تجمع عنصرها در بدن آن ها افزایش یافت. با افزایش میزان تجمع آرسنیک و کروم در بدن کرم ها، میانگین وزن و تعداد کوکون تولیدی توسط آن ها کاهش یافت. هم چنین با افزایش میزان ماده ی آلی در خاک های آلوده به آرسنیک و کروم lc50 افزایش یافت.