نام پژوهشگر: ٍسیدمحمدمهدی ملایکه پورشوشتری
ٍسیدمحمدمهدی ملایکه پورشوشتری فرهاد یزدان دوست
چکیده تغییر رویکرد از کنترل سیلاب به مدیریت بهم پیوسته سیلاب امری است که در چند دهه اخیر مورد توجه قرار گرفته است، لذا شناخت عوامل اثرگذار بر سیلاب مساله ای است که انسان را در مدیریت هر چه بهتر آن یاری خواهدکرد. به علت افزایش غلظت گازهای گلخانه ای در اتمسفر، گرمایش جهانی در حال وقوع و اقلیم در حال تغییر است. از سوی دیگر با توجه به رشد جمعیت جهان و نیاز انسان به داشتن مکان مناسب برای زندگی، تغییر در کاربری اراضی نیز امری است که به ناچار اتفاق می افتد. در این مطالعه تلاش شده است اثرات تغییر اقلیم بر سیلاب هایبخشی از شهر تهراندر دوره 2065-2046 ارزیابی گردد. برای این منظور از داده های بارش ثبت شده در ایستگاه مهرآباد تهران در دوره 1990-1971 استفاده شده است. از آنجا که تغییراقلیم پدیده ای است که به صورت طولانی مدت اتفاق می افتد، توسعه شهری نیز امری است که بطور همزمان با تغییراقلیم اتفاق خواهد افتاد و با توجه به اینکه توسعه شهری نیز در مساله سیلاب اثرگذار است لذا این مساله نیز بطور ضمنی در این مطالعه مورد ارزیابی قرارگرفته است. اثرات تغییر اقلیم با استفاده از مدل های گردش عمومی جو(gcms)مورد ارزیابی قرار می گیرند. با توجه به محاسبات انجام شده مدل ipcm4با داده های بارش مشاهداتی منطقه انطباق بیشتری داشته که بر این اساس این مدل برای بررسی اثرات تغییر اقلیم بر بارش منطقه انتخاب شده است. از نقاط ضعف مدل های گردش عمومی جو، بزرگ بودن مقیاس مکانی آن هاست که برای رفع این نقیصه از روش های ریزمقیاس نمایی استفاده می شود. در این تحقیق از مدل lars-wgبرای ریزمقیاس نمایی داده های بارش ipcm4 استفاده شده است. پس از کوچک مقیاس کردن داده های بارش، با توجه به اینکه ورودی مدل بارش رواناب مورد استفاده(swmm) در این مطالعه هایتوگراف بارش است ابتدا با استفاده از روش های موجود منحنی های شدت-مدت-فراوانی و سپس هایتوگراف بارش استخراج شده است. توسعه شهری نیز با تغییر پارامتر نفوذناپذیری در مدل بارش-رواناب ارزیابی شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در نظر گرفتن مساله تغییر اقلیم به تنهایی، از طریق افزایش شدت-مدت-فراوانی بارش ها در دوره آتی(2065-2046) نسبت به دوره مبنا(1990-1971) و در نتیجه صعود هایتوگراف بارش سبب افزایش حجم رواناب، حجم سیلاب و افزایش تعداد گره های سیلابی خواهدشد. توسعه شهری نیز در صورتی که سبب افزایش نفوذناپذیری شود اثراتی مشابه با تغییراقلیم دارد ولی چنانچه سبب کاهش نفوذناپذیری شود از حجم رواناب، حجم سیلاب و تعداد گره های سیلابی کاسته خواهدشد. در نتیجه در نظرگرفتن همزمان این دومساله با توجه به توسعه شهری می تواند سبب کاهش یا افزایش موارد فوق شود.