مینا کاری روشی است برای تزئین آثار فلزی که از ذوب نمودن پودر شیشه بر روی زمین? فلزی حاصل می گردد . این هنر از دور? ساسانیان تا به امروز در کشور ما رواج داشته و اوج و شکوفائی آن در دور? قاجار بوده است . تخت خورشید (طاووس) از شاهکارهای هنر میناکاری متعلق به این دوره است .موضوع این پایان نامه " فن شناسی ؛ آسیب شناسی و ارائ? طرح حفاظتی تزئینات مینا کاری تخت خورشید (طاووس) " می باشد. با توجه به آنکه تاکنون پژوهشی جامع در زمینه حفاظت از آثار مینایی و به ویژه این اثر ارزشمند صورت نگرفته بود در این تحقیق برآن شدیم تا گامهایی در جهت شناخت، حفظ و نگهداری از این گنجینه مینایی برداریم. هدف اصلی این پژوهش شناسایی ساختار مینا ؛ تکنیک های به کار رفته و شناسایی آسیب های وارده بر میناهای تخت خورشید و اتخاذ روشی مناسبی در جهت حفاظت از آن بوده است . روشهای گردآوری اطلاعات در حوزه توصیفی با استفاده از منابع کتابخانه ای و در حوزه تجربی به صورت انجام کار عملی بر روی تخت خورشید بوده؛ در جهت دستیابی دقیق و علمی به اثبات و یا رد فرضیه ها از روشهای آنالیز دستگاهی و متالوگرافی بهره برداری شده است . در این تحقیق چهار فرضیه مورد آزمون و بررسی قرار و گرفته و نتایج زیر حاصل شده است : دوام مینا کاری علاوه بر تکنیک اجرا با ترکیبات مینا و دمای پخت آن در ارتباط است؛ آسیب های وارده در مینای پشیتبان، زمینه را برای ایجاد آسیب در لایه مینای تزئینی فراهم می آورد؛ عامل اصلی ایجاد ترک و ریختگی فراوان در لایه مینای آبی فیروزه ای بکار رفته درتزیینات مینایی تخت خورشید ناشی از ساختار درونی مینا است و قرار گرفتن ترکیب فلز و شیشه درکنار یکدیگر در ساخت مینا، باعث ایجاد دسته جدیدی از آسیبها شده است .

هنر میناکاری برای تزیین آثار فلزی از گذشته دور در ایران زمین مورد توجه بوده است. دوره قاجار در زمینه میناکاری یکی از درخشان ترین ادوار بوده و آثار ارزنده ای را در کارنامه خود دارد. گنجینه آثار مینایی خزانه جواهرات ملی ایران بستر مناسبی برای مطالعه آثار مینایی است. این مجموعه بخش عظیمی از فرهنگ وهنر و طرز تفکر شاهان قاجار را می نماید . بررسی آثار مینایی قاجاری و مقایسه آنها از نظر فنی و هنری موجود در خزانه ملی جواهرات ایران هدف اصلی پژوهش است که در پی آن به شناخت آثار مینایی ، شیوه های تزیین، ویژگی های ساختاری، ویژگی های بصری و عناصر تزیین آن می انجامد . نگارش پژوهش بر اساس هدف از نوع کاربردی با رویکرد توصیفی و تحلیلی است ؛ گردآوری مطالب و تصاویر ، به روش کتابخانه ای و میدانی بودهاست. با شتاخت مینای قاجار زمینه های تأثیرپذیری مینای قاجار ، چگونگی تناسب نقوش با فرم بدنه و شاخص ترین عناصر و نقوش یه کار رفته دوره قاجار یافته ها این گونه است که مینای دوره قاجار همواره از هنرهای مرسوم دوره خود پیروی می کرده است ؛ هنر هخامنشی ، ساسانی ، صفوی و ظهور فرهنگ غرب از دیگر عوامل موثر هستند،همچنین گسترش ارتباطات با کشورها و دولت هایی چون هندوستان، روسیه و عثمانی که دستی در هنر میناکاری داشتند بی تأثیر بر میناکاری آن دوره نبوده است. اما بیان این مسئله موجب کتمان نوآوریهای هنرمند نمی شود ، آثار این دوره دارای ویژگی های عمومی هنر دوره قاجار هستند و تمایز آن د مقایسه با میناکاری سایر کشورها محسوس است. از ویژگی های اصلی میناکاری دوره قاجار قرینگی ، مرکز محور بودن آثار ، ارجحیت فضای مثبت نسبت به فضا منفی ، توجه به تزیینات ، کاربرد وسیع نقوش گیاهی واقع گرایانه تر از ادوار پیش ، نورپردازی نوین در گیاهان و تنوع در نقوش است. این ویژگی ها از چارچوب کلی ظروف و شی مورد نظر تبعیت کرده و هنرمند با توجه به فرم کلی اثر، نقش و ترکیب اصلی خود را آفریده است.