چکیده: شعر فارسی با موسیقی پیوندی عمیق دارد و گونه های مختلف موسیقی را بدون فهم درست شعرآن نمی توان بخوبی درک کرد. تصنیف و ترانه از جمله گونه های ضربی (ریتمیک )در موسیقی ایرانی است که همراه ریتم و رنگ ، معمولا بعد از یک آواز یا بداهه خوانی و بداهه نوازی طولانی اجرا می شود؛ عنصر شعر در این گونه های موسیقایی نیز از اهمیت بسیاری برخور دار است وگرچه در تعریف و تلقی از آنها نظر یکسانی دیده نمی شود اما همواره از روزگار رواج شعر هجایی پهلوی تا پیدایش و گسترش شعر عروضی، در کنار موسیقی آوازی ایرانی حفظ شده اند. به تناسب شرایط روزگار و خواست مردم، انواع تصنیف ها و ترانه های اجتماعی ، سیاسی ، انتقادی، مذهبی ،حماسی ،عارفانه و عاشقانه در سطوح فاخر و عامه پسند آن رواج یافته است. در این پایان نامه ضمن بیان تاریخچه ای از موسیقی ایرانی، به چگونگی شکل گیری تصنیف و ترانه ، انواع آنها ،اشتراکات و تفاوت های شان، مهمترین تصنیف ها و ترانه های ایرانی بویژه در مقطع زمانی پس از انقلاب اسلامی پرداخته شده و همچنین مختصری از زندگی و آثار شاعران تصنیف ساز و ترانه سرا در روزگار مورد بحث بیان شده است .