از اساسی ترین مسائلی که در عصر کنونی بدان کمتر توجه شده است تربیت بعد روحی و معنوی انسان است که بواسطه سرگرم شدن نفس در دنیای زود گذر مادی و پرداختن به متعلقات آن، این بعد دچار افسردگی و سوء تغذیه شده و شادابی و سرزندگی اش را از دست داده است. و این بواسطه بریدگی انسان از ذات مبدأ لایزال الهی و پرداختن به معنویات دروغین است. تربیت این بعد انسانی دستیابی به کمالات و ملکات فاضله و سعادت و انسانیت انسانی را در پی دارد. پژوهش حاضر در نظر دارد ویژگیها و اهداف و مبانی و روشهای تربیت روحی و معنوی در نامه های نهج البلاغه را از دیدگاه مولای متقیان حضرت علی علیه السلام بررسی نماید. روش پژوهش مبتنی بر تجزیه و تحلیل محتوایی و توصیفی و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و نوع ابزاری که درجمع آوری اطلاعات استفاده شده است فیش برداری است. از نظر پیشوای پرهیزکاران تربیت معنوی، تربیت الهی است که دستیابی به آن مستلزم رعایت تقوای الهی و توجه به مبدأ و معاد و با رنج و مشقت فراوان همراه بوده و نیاز به تعقل و تفکر و سیر در آفاق و انفس و جد و جهد در جهت تصفیه نفس از رذایل و آراستگی به جمیع فضایل را می طلبد که حاصلش، نورانیت و صفای دل و فلاح و رستگاری و غایت آن تقرب الهی است. امید است نتایج این تحقیق بتواند افسردگی و بی تحرکی و پوچی و ناامیدی و یأس و بی خدایی را در متربیان از بین برده و آنها را بیدار نموده تا در سایه رهنمودهای مولای متقیان، به زندگی اصیل و معنادار دست یافته و انسانیت انسانی شان به منصه ظهور برسد.