نانو بلورهای مغناطیسیcu1-yznyfe2o4 با میزان آلایش y=0, 0.25,0.5, 0.75, 1 و فریت روی آلاییده با 10% وزنی نقره بصورت میکرونی و نانویی و co1-xnixfe2o4 با میزان آلایش x=0, 0.2, 0.4, 0.6, 0.8, 1 توسط روش سل ژل ساخته شدند. مشخصه یابی نمونه های سنتز شده توسط پراش اشعه x (xrd)، میکروسکوپ الکترونی گسیل میدانی (fe-sem)، طیف سنجی مادون قرمز تبدیل شده فوریه (ftir)، مغناطیس سنج (vsm) در دمای اتاق صورت گرفت. تحلیل پراش اشعه x شکل گیری ساختار مکعبی اسپینلی تک فازی با گروه فضایی fd3m را برای تمامی نمونه ها نشان داد و اندازه بلورک ها و مقدار ریزکرنش ها با استفاده از رابطه ویلیامسون-هال برای نمونه های فریت مس آلاییده با روی محاسبه شد و برای نمونه های فریت روی آلاییده با نقره نانویی و میکرونی و نمونه های فریت کبالت آلاییده با نیکل اندازه بلورک ها با رابطه شرر محاسبه شد. برای بررسی توزیع کاتیونی و تعیین ثابت شبکه، با استفاده از نرم افزار maud و براساس تحلیل ریتولد، طیف پراش اشعه x نمونه ها را ظریف سازی کردیم. بر?اساس نتایج بدست آمده ثابت شبکه با افزایش میزان آلایش zn2+ و ni2+، در نمونه های فریت مس و کبالت به ترتیب افزایش و کاهش یافته است. در نمونه های فریت مس آلاییده با روی، یون های zn2+ جانشین یون هایfe3+ در بخش های تتراهدرال و یون های cu2+ نیز جانشین یون هایfe3+ در بخش های اکتاهدرال و با افزایش آلایش روی تعدادی از یون های مس از بخش های اکتاهدرال وارد تتراهدرال می شوند و در نمونه های فریت کبالت آلاییده با نیکل نیز، با افزایش آلایش نیکل، یون های نیکل جانشین یون های کبالت در بخش های اکتاهدرال می شوند. اندازه گیری خواص مغناطیسی نشان می دهد که مقدار مغناطش اشباع (ms) با افزایش میزان آلایش zn2+ تا y=0.5، افزایش یافته است و سپس با افزایش بیشتر آلایش کاهش می یابد و اثر ژان تلر توسط اندازه گیری ftir و محاسبه ریزکرنش ها و اندازه گیری خواص مغناطیسی در نانو بلورهای فریت مس با آلایش 0, 0.25, 0.75 مشاهده شد و برای نانو بلورهای فریت کبالت آلاییده با نیکل co1-xnixfe2o4 نیز مقدار مغناطش اشباع از 0-1 روند افزایشی دارند.