نام پژوهشگر: خدیجه بهرام زاده آبریز
خدیجه بهرام زاده آبریز احمد توبه
شناسایی و آگاهی از تراکم، ترکیب گونه ای و الگوی ظهور آنها گام اصلی و اساسی در مدیریت علف های هرز و افزایش عملکرد گیاه زراعی است. برای این منظور آزمایشی در سال 1390 در 8 مزارع گندم دیم و آبی شهرستان بستان آباد، استان آذربایجان شرقی و در 4 منطقه مختلف (آق یار واقع در مرکز شهرستان، اشتلق در شمال، آلوار در شرق و تیکمه داش در جنوب شهرستان) انجام شد. علف های هرز هر مزرعه در چهار مرحله رشد گندم (پنجه زنی، ساقه دهی، خوشه دهی، شیری) در 8 واحد نمونه برداری به ابعاد 50×50 سانتیمتری با الگوی wشمارش شد. علاوه بر تراکم، تعداد گونه علف هرز (غنای گونه ای)، فراوانی، یکنواختی، شاخص تنوع گونه ای شانون –وینر، زمان سبز شدن و میانگین زمان سبز شدن علف های هرز نیز مشخص شد. نتایج نشان داد که میانگین تراکم کل علف های هرز مزارع گندم دیم شهرستان بین 25/206 تا 541 بوته در متر مربع و در مزارع آبی 5/46 تا 75/548 بوته در مترمربع بود. در زراعت گندم آبی50 تا 80 درصد تراکم علف های هرز در مرحله پنجه زنی گندم و در مزارع دیم در دو مرحله پنجه زنی و ساقه دهی مشاهده شد. هشتاد گونه علف هرز متعلق به 21 تیره گیاهی در مزارع گندم شهرستان مشاهده شد که تیره شب بو، کاسنی و گرامینه به ترتیب با 22، 21 و 13 گونه سهم بیشتری داشتند. بیشتر گونه های مشاهده شده گونه های پهن برگ یکساله بهاره زودهنگام بودند. گونه های آتریپلکس، سلمه تره، تلخه، پیچک صحرایی، قدومه، گوش فیلی، کنگر صحرایی و علف هفت بند، در مزارع گندم دیم و آبی غالب بودند. فراوانی هر یک از این گونه ها در مراحل مختلف رشد گندم و در مناطق مختلف متفاوت بود. آزمایش نشان داد که الگوی ظهور علف های هرز در مناطق مختلف بسته به سیستم کشت متفاوت بود. در زراعت دیم بیشتر گونه ها در مرحله ساقه دهی (60 روز بعد از فروردین) به پیک ظهور خود رسیدند. اما در مزارع آبی بیشترین پیک ظهور علف های هرز در 45 روز بعد از فروردین مشاهده شد.