تشخیص هیبریداسیون dna از اهمیت ویژه ای در تشخیص و درمان بیماری های ژنتیکی و شناسایی عوامل عفونی برخوردار است. اخیراً تلاش های زیادی در زمینه ی انواع مختلف زیست حسگر نظیر زیست حسگر الکتروشیمیایی dna) (e- صورت گرفته است. در این تحقیق، زیست حسگر الکتروشیمیایی بر مبنای انتقال بار در درون dnaی دو رشته ای توسعه یافته است. با استفاده از راه های جدید پیوند کووالانسی گونه ی الکتروفعال در انتهای dnaی هدف، مشکلات موجود در زیست حسگرهای dna از قبیل انتقال بار مستقیم بین گونه ی الکتروفعال و سطح الکترود بهبود یافته است. همچنین یک راهکار جدید برای تشخیص همزمان توالی کوتاه زنجیر مربوط به ژنوم gag ویروس hiv-1 و hiv-2 توصیف شده است. در اولین مطالعه، شناسایی توالی نوکلئوتیدی کوتاه زنجیر مربوط به ژنوم gag ویروس hiv-1 مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از مولکول فروسن کربوکسیلیک اسید (fca) به عنوان گونه ی الکتروفعال استفاده شد که به صورت کووالانسی به بالای رشته ی هدف dna متصل گردید روش های ولتامتری پالس تفاضلی و ولتامتری چرخه ای و اسپکتروسکوپی مقاومت ظاهری الکتروشیمیایی برای دنبال کردن اصلاح سطح و هیبرید شدن dna به کار گرفته شد. نتایج حاصل نشان می دهد که زیست حسگر طراحی شده می تواند به خوبی توالی های مربوط به رشته ی هدف را با حد تشخیص 53/0 پیکومول شناسایی کند. همچنین زیست حسگر دیگری برای توالی نوکلئوتیدی کوتاه زنجیر مربوط به ژنوم gag ویروس hiv-2 با روشی مشابه قبل بررسی گردید ولی در این قسمت ترکیب 3 و4- دی آمینو بنزوئیک اسید (daba)به عنوان ردیاب الکتروفعال به کار گرفته شد. نتایج حاصل نشان داد که این زیست حسگر می-تواند 105/0 پیکومول از dna رشته ی هدف را تشخیص دهد. در انتها، با تثبیت هر دو نوع dnaی ردیاب بر روی یک بستر، زیست حسگری برای تشخیص هم زمان توالی های نوکلئوتیدی hiv-1 و hiv-2ساخته شد. در این مطالعه دو مولکول الکتروفعال ذکر شده یعنی fca و daba مورد استفاده قرار گرفت و جریان اکسایشی با روش ولتامتری پالس تفاضلی دنبال شد. در مطالعه ی دوم، روش نورتابی الکتروشیمیایی دوقطبی برای دنبال کردن پدیده ی هیبریداسیون مربوط به ویروس hiv-1 مورد استفاده قرار گرفت. ترکیب 9و10-آنتراکینون-2و6-دی سولفونیک اسید (aqds) به عنوان یک مولکول الکتروفعال به صورت بین رشته ای در قسمت کاتد الکترود دو قطبی به کار گرفته شد. در طرف دیگر ترکیب لومینول در قسمت آند الکترود دو قطبی برای تولید نور در فرایند نورتابی الکتروشیمیایی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که حساسیت روش افزایش می یابد و 0این حسگر قادر است رشته ی هدف را با حدتشخیص 0/2 فمتومول شناسایی نماید. کلمات کلیدی: زیست حسگر هیبریداسیون dna، انتقال بار در dna، فروسن کربوکسیلیک اسید، 3و4- دی آمینو بنزوئیک اسید، الکترود دو قطبی، نورتابی الکتروشیمیایی، 9و10-آنتراکینون-2و6- دی سولفونیک اسید ، لومینول، hiv-1، hiv-2