موضوع این پایان نامه موارد و مطالبی است که با بیانی ساده به شرح احوال بغداد در دوره آخرین خلیفه عباسی یعنی المستعصم بالله اختصاص داشته و موقعیت سیاسی – اجتماعی شهر را همراه با سابقه طولانی و دیرینه ساختار سیاسی – اداری بررسی میکند. با توجه به فصل بندی پایان نامه باید خاطر نشان ساخت که مطالب حاکی از روند طبیعی و منطقی حوادثی است که گوشه ای از تاریخ سرزمین بغداد دوره عباسی را شامل شده و ضمن تجزیه و تحلیل علل حمله مغولان و فروپاشی دستگاه پانصد ساله خلافت موارد مهمی که در فروپاشی دولت عباسی نقش داشته اند بطور مشروح و در حد توان گزارش شده است. مهمترین بخش از رساله عبارتست از برخورد دو دیدگاه در تصمیم گیری علیه تهاجم مغول که یکی زمینه و ساخت دینی و ایدئولوژیکی داشته و نشان از قدرت یابی مجدد اندیشه شیعی در محکومیت حکومتهایی غاصب و به دور از حقایق را شامل شده، دیگری اندیشه حاکمیت و مقابله با توان علمی و اجتماعی تشیع. باری که در این مقوله نباید از تفکر دیرینه سقوط خلافت که ساخته و پرداخته عنصر ایرانی بود، غافل می ماندیم. اینکه دخالت خواجه نصیر الدین طوسی در بعضی از نوشته ها در هاله ای از ابهام قرار گرفته از جهات علمی قابل قبول نیست. نگارنده با مطالعه اسناد و مدارک معتبر توانسته ام اطلاعات ذیقیمتی در اختیار دانش پژوهان قرار دهم.