مطالعات متعددی موید این مطلب است که شکایت های ذهنی گزارش شده در بیماران hiv/ ایدز در مورد حافظه ی آن ها، تا حدود زیادی متأثر از عواملی به جز آسیب عصبی- روانشناختی عمده در این بیماران است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ی حمایت اجتماعی، افسردگی، اضطراب و اعتیاد به مواد مخدر با مشکلات حافظه در بیماران hiv/ ایدز بود. این پژوهش با طرح همبستگی اجرا شد. بدین منظور 220 نفر از بیماران hiv/ ایدز و 50 نفر از همراهان آن ها (از مرکز مشاوره بیماری های رفتاری شهر شیراز)، با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و پرسشنامه ارزیابی بیماران از کارکرد خود، پرسشنامه افسردگی، اضطراب و استرس (dass-21)، پرسشنامه کیفیت روابط پیرس و همکاران و آزمون یادگیری شنوایی- کلامی ری را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس چند متغیره بین گروه بیمار و گروه سالم و همچنین روش همبستگی و رگرسیون چندگانه گام به گام در گروه بیمار، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها حاکی از آن است که بین افراد hiv مثبت و افراد سالم و همین طور بین افراد مبتلا به ایدز و افراد سالم از لحاظ شکایت های ذهنی حافظه و کارکرد واقعی حافظه تفاوت معنادار وجود داشت. از سوی دیگر در گروه بیمار، متغیرهای اضطراب، اعتیاد به مواد مخدر، افسردگی و حمایت اجتماعی توانستند 43 درصد از واریانس شکایت های ذهنی حافظه را پیش بینی کنند. هم چنین متغیرهای اعتیاد به مواد مخدر و افسردگی ، قادر به پیش بینی 6 درصد از واریانس کارکرد واقعی حافظه بودند. نتیجه کلی پژوهش این است که بیماران hiv / ایدز صرف نظر از مرحله بیماری، شکایت های ذهنی بیشتر و کارکرد حافظه ضعیف تری را گزارش می کنند. هم چنین قسمت عمده ای از شکایت های ذهنی حافظه در بیماران hiv / ایدز توسط عوامل روانشناختی از جمله اضطراب، افسردگی، حمایت اجتماعی و اعتیاد به مواد مخدر پیش بینی می شود.