دولت ایجاد سه منطقه آزاد تجاری – صنعتی قشم ، کیش و چابهار را در سال 1369 اعلام نمود . هدف از ایجاد این مناطق ، تولید به منظور صادرات ، ایجاد اشتغال ، انتقال تکنولوژی و در نهایت شکوفائی توسعه مد نظر بوده است . در عین حال ، رشد اقتصادی ، اشتغال ، جذب سرمایه و تکنولوژی ، از چالش های بزرگ کشوراست و مناطق آزاد به دلیل مجاورت در مرز کشور ، ناگزیر در خط اول جبهه اقتصادی کشور در مناسبات اقتصادی بین المللی هستند . در این تحقیق ، نقش فعالیت های تجاری – صنعتی منطقه آزاد قشم در توسعه منطقه ای مورد مطالعه قرار گرفته است که مشخص شود ، آیا اقدامات سازمان منطقه آزاد قشم ، توانسته است در جهت رشد و توسعه منطقه ای که از جمله اهداف ایجاد مناطق آزاد در کشور بوده است ، گام بردارد .اهداف تحقیق نیز عبارتند از : بررسی کارکرد فعالیت های تجاری- صنعتی منطقه آزاد قشم و شناسائی پیوند میان فعالیت های تجاری – صنعتی منطقه آزاد قشم و میزان توسعه یافتگی محلی و منطقه ای . اصطلاحاتی که در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرد شامل ، منطقه آزاد ، منطقه ویژه اقتصادی ،منطقه گمرکی ، منطقه پردازش صادرات و ... می باشد . لذا چارچوب نظری این تحقیق را مفاهیم و اصطلاحات مرتبط با مناطق آزاد تشکیل می دهد . اطلاعات نیز از طریق اسنادی جمع آوری شده است . روش این تحقیق تحلیلی – توصیفی است که با بهره برداری از آمارهای مربوط به فعالیت های تجاری – صنعتی در مناطق آزاد همچون ، میزان واردات ، صادرات ، عوارض اخذ شده از سوی سازمان منطقه آزاد از گردشگران منطقه و ... نیز مورد تحلیل قرار می گیرد و در نهایت با آزمون فرضیات ، مشخص شد که اقدامات و عملکرد منطقه آزاد قشم در توسعه منطقه ، علیرغم وجود محدودیت های اعتباری و مالی مثبت به نظر می رسد . با انجام این تحقیق ، بخشی از چالش ها و تنگناهای فعلی منطقه آزاد قشم مشخص ، و پیشنهاداتی در خصوص رفع مشکلات ارائه شده است .