نام پژوهشگر: محمدعلی کاوسی
هاشم حسینی فرج اله فیاضی
گروه بنگستان (آلبین-سانتونین) یکی از مهم¬ترین سیستم¬های هیدروکربوری کربناته در خاورمیانه است. وجود سازند کژدمی به عنوان سنگ مادر، سازندهای سروک و ایلام با رخساره-های مخزنی و سازندهای گورپی و پابده به صورت سنگ¬پوش، سیستم هیدروکربـوری خوبـی را در کمربنـد چیـن¬خورده و رورانده¬ زاگرس بوجود آورده است. به دلیل اینکه چینه¬نگاری سکانسی مهاجرت رخساره¬های رسوبی و همچنین مهاجرت رخساره¬های مخزنی را در طی زمان تعقیـب می¬کـند، می¬توان روند ایجاد و یا تخریب این رخساره¬ها را تخمین زد. به منظور تحلیل رخساره¬ها¬ی رسوبی و تغییرات عمودی و جانـبی آن¬ها، بازسازی محیـط¬های رسوبی دیرینه و چینه¬نگاری سکانسی نهشته¬های گروه بنگستان در بخـش شـرقی زاگرس، بررسـی¬های دقیقی در برش خمیر (واقع در کوه خمیر) و چاه¬های توسن2 و گورزین1، انجام شده است. انجام مطالعات صحرایی، زیرسطحی و میکروسکوپی در حوضه¬ی مطالعاتی به شناسایی رخساره¬های کربناته نهشته شده در کمربندهای رخـساره¬ای شلف/حاشیه¬ی شلف، شیب پیشانی حاشیه شلف و دریای ژرف مرتبط با محیط¬های شلف ریفی و دریای باز انجامیده است. بر اساس نوسانات منحنی ژرفای نسبی رخساره¬ها و نمودارهای ژئوفیزیکی درون چاهی 7 سکانس رسوبی اصلی، معادل چرخه¬ی سوم با مرزهای ناپیوسته و یا پیوسته¬ی معادل در قالب 3 فاز اصلی تشخیص داده شده است. از این میان دسته رخسـاره¬ای hst سکـانس¬های c2، s1 و s2 با وجود تخلخل بالا ناشی از تجمع خرده¬های ریفی در حاشیه¬ی جلوی ریف و دولومیتی شدن آن¬ها، مستعد ایجاد تله¬های چینه¬ای هستند. در آلبین رسوبگذاری رخساره¬های رس¬دار با روزن¬بران مناطق ژرف و نبود شواهد دال بر توالی ریفی، جریان¬های توربیدایتی و آهک¬های دوباره نهشته شده، ته¬نشست رسوبات در مناطق عمیق سکوی کربناته نوع رمپ با شیب آرام را تداعی می¬کند. در سنومانین افزایش نسبی سطح آب دریا، تغییرات اقلیمی (گسترش شرایط استوایی) و زیست¬شناختی (افزایش رشد رودیست¬¬ها)، دگرشکلی در سکوی کربناته از نوع رمپ به شلف لبه¬دار را موجب گشته است. از طرف دیگر پیدایش رودیست¬ها و تجمع آن¬ها در بخشی از حوضه که با اختلاف رسوبگذاری بین دریای ژرف و کم ژرفا، فرونشست و همچنین فعالیت گنبدهای نمکی در طی سنومانین، موجب شکل¬گیری پشته¬های رودیستی و راه¬های آبی (sea ways) در بخش¬های کم ژرفا شده است. شکل¬گیری شلف لبه¬دار در سانتونین، بعد از یک دوره فرسایش (تورونین-کنیاسین)، تحت تاثیر فرآیندهای تکتونیکی تشدید شده است. فرآیندهای دیاژنتیکی شناسایی شده بر پایه¬ی مطالعات پتروگرافی نمونه¬ها، بیشتر شامل میکریتی شدن دانه¬ها، آشفتگی زیستی، سیلیسی شدن، تراکم، سیمانی شدن، نوشکلی و دلومیتی شدن می¬باشد.
فهیمه شامانی محمدعلی کاوسی
سازند میلا به سن کامبرین میانی- بالایی در برش کوه باباعلی (واقع در شمال شرق دامغان)، در دامنه جنوبی البرز شرقی، دربردارنده توالی از سنگ های تخریبی و کربناته است. این سازند بصورت هم شیب و با ناپیوستگی فرسایشی بر روی کوارتزیت راسی (مرز بالایی سازند لالون) قرار گرفته و با نبود چینه ای مهمی بوسیله نهشته های سازند جیرود پوشیده می شود. در البرز سازند میلا از 5 پاره سازند تشکیل شده است. در برش مورد مطالعه ، پاره سازندهای 1 تا 3 میلا جهت مطالعه رخساره های رسوبی و محیط های رسوبی بررسی شده است. این پاره سازندها 287 متر ستبرا داشته و به چهار واحد رسوبی قابل جدایش می باشد. واحد یک توالی منظمی از دولومیت، آهک و مارن، واحد دو توالی از نهشته های آهک ماسه ای، مارن و دولومیت های خاکستری همراه با برش های انحلالی، واحد سه تناوبیا ز دولومیت های نازک لایه و مارن های زرد رنگ و واحد چهارم دارای ردیف هایی از دولومیت ها و سنگ آهک های ضخیم لایه تا توده ای سفید رنگ که ستبرترین بخش از سازند میلا به حساب می آید. واکاوی رخساره های رسوبی این توالی رسوبی به شناسایی پنج گروه رخساره ای تخریبی و کربناته وابسته به کمربندهای ساحلی، پهنه های جزر ومدی، لاگون، سد و حاشیه سد و دریای باز کم ژرفا در منطقه مورد مطالعه انجامیده است. تغییرات عمودی و جانبی رخساره ها، شواهد رخساره ای از جمله فراوانی نهشته های توفانی و نبود آهک های توربیدیتی، ساختمان ها و بافت های رسوبی و نبود ریف های کربناته رسوبات سازند میلا در طی کامبرین میانی- پسین نشانگر رمپ کربناته تک شیب (ramp) شبیه عهد حاضر خلیج فارس است.