نام پژوهشگر: مهدی مشکانی
مهدی مشکانی محمود صفارزاده
اگرچه یکی از نشانه های رفاه اجتماعی میزان مالکیت خودرو می باشد، اما رشد فزاینده ی خودروها در چند سال اخیر از یک سو و ناکارآمدی سیستم مدیریت تقاضای حملونقل از سویی دیگر منجر به مشکلات حمل و نقلی و زیست محیطی زیادی از جمله ترافیک و آلودگی هوا شده است. از این رو سیاستگذاران باید با اصلاح سیستم مدیریتی و مالیاتی، مانع رشد بی رویه آن شوند.در پژوهش حاضر شیوه ای جدید جهت تعیین نرخ عوارض سالیانه مالکیت خودرو ارائه می شود. با به کار گیری روش تحلیل عاملی بر روی داده های حاصل از پرسشنامه پارامترهای موثر در تعیین عوارض خودرومانند میزان پخش آلاینده ها، سن خودرو، کارکرد سالیانه خودرو و نوع استاندارد یورو می باشد شناسایی و براساس آنرابطه ای جهت تعیین میزان عوارض مالکیت خودروارائه می گردد که در آن خودروها متناسب با میزان آلایندگی و سن خودرو عوارض پرداخت می نمایند. پس از تعیین نرخ عوارض، مدل بهینه سازی به منظور کمینه کردن هزینه های بیرونی حمل و نقل ارائه شده که در آن از مدل مالکیت خودرو مطلوبیت غیرمستقیم و مدل انتخاب گسسته لوجیت که توابعی از هزینه ثابت، هزینه متغیر و درآمد مالک خودرو می باشند استفاده می شود.داده ها و اطلاعات لازم جهت تعیین ضرایب رابطه عوارض و مدل بهینه سازی از طریق مراجعه به ارگان ها و بررسی گزارشات سازمان های مختلف جمع آوری می گردد.از عوارض مالکیت بدست آمده برای خودروهای مختلف به عنوان محدوده جواب عوارض ثابت مدل بهینه سازی و ازپرسشنامه به منظور تعیین محدوده جواب هزینه متغیر خودرو استفاده می شود. دربخش تحلیل حساسیت، اثر عوارض بدست آمده بر روی هزینه های بیرونی با عوارض فعلی مقایسه شد که براساس نتایج بدست آمده نرخ جدید عوارض، هزینه های بیرونی کمتری به جامعه تحمیل می کند. دیگر اینکه خودروهای دوگانه سوز نسبت به خودروهای بنزینی با سن مشابه عوارض مالکیت و هزینه متغیر کمتری پرداخت می نمایند. همچنین به خودروهای با سن 1 تا 5 سال نسبت به خودروهای با سن 5 تا 10 سال با سوخت مشابه عوارضمالکیت کمتری اختصاص یافته است.