گز روغنی moringa peregrina (forssk). fiori یکی از گونه های بومی مناطق جنوب شرقی کشور ماست که به خشکی مقاوم است. به رغم اهمیت زیادی که این گونه از نظر دارویی، زیست محیطی، صنعتی و غذایی دارد به دلیل برداشت بی رویه بذر و عدم توجه مردم محلی به حساسیتهای ویژه اش، در معرض فرسایش ژنتیکی شدید قرار گرفته است. تکثیر رویشی ژنوتیپ های برتر این گونه و بررسی کالوس زایی ریزنمونه های ساقه و آندوسپرم از اهداف این مطالعه می باشد. فعال کردن جوانه های جانبی پایه های بالغ گز روغنی از دیگر اهداف این مطالعه بود. برای تکثیر گونه مذکور به روش ریزازدیادی، از گیاهچه های حاصل از رویش بذرهای سه منطقه آبشکی، کنشکی و کشیک استفاده گردید. بذرهای تهیه شده از ژنوتیپ های برتر و پربازده انتخاب شدند. برای فعال شدن جوانه های جانبی پایه بالغ،محیط کشت پایه ms دارای نصف غلظت نیترات همراه با 1 میلی گرم در لیتر 1/5 bap برابر مواد ارگانیک ، 2/5 میلی گرم در لیتر اسیدهایآمینه اضافی )آرژنین، گلوتامین و آسپاراژین( و ، محیط کشت dkw حاوی 1 میلی گرم در لیتر bap و پاسخ مثبتی نشان داد. برای سبز شدن و جوانه زنی بذرها نیز محیط کشت پایه ms½ 2میلی گرم در لیتر / حاوی 5 bap و 2انتخاب شد. . بیشترین تعداد شاخه دهی در مرحله شاخه زایی گیاهچه های بذری در محیط کشت ms 2 میلی گرم در لیتر / حاوی 5 bap 2/21 میلی گرم در لیتر ، iba 2/5 ، 2 میلی گرم در لیتر ویتامین اضافی و 1 میلی گرم در لیتر زآتین، / میلی گرم در لیتر اسیدآمینه اضافی، 5 مشاهده شد. بهترین ریشه زایی در محیط کشت ms 2 میلی گرم در لیتر / حاوی 1 naa مشاهده شد. بیشترین حجم تولید کالوس در ریزنمونه های آندوسپرم، در محیط کشت ms 2 میلی گرم در / حاوی 5 لیتر 0-4-d 2 میلی گرم در لیتر / و 5 bap و بیشترین حجم تولید کالوس در ریزنمونه های ساقه در محیط کشت ms حاوی 1 میلی گرم در لیتر 0-4-d 2 میلی گرم در لیتر / و 5 bap مشاهده شد. همچنین بررسی اثر شرایط تاریکی و روشنایی بر کالوس زایی ریزنمونه های آندوسپرم نشان از اثر مثبت روشنایی بر کالوس زایی آنها بود در حالی که اثر روشنایی و تاریکی بر کالوس زایی ریزنمونه های ساقه اختلاف معنی داری نشان نداد.