نام پژوهشگر: مهدی گوهریان
مهدی گوهریان حسین ابولحسن تنهایی
هدف از این پژوهش، بررسی جامعه شناسی ادبیات به عنوان شاخه ای از جامعه شناسی معرفت است. ادبیات به عنوان نوعی شناخت یا آگاهی همواره تحت تأثیر جامعه بوده و به طور متقابل بر جامعه تأثیرگذار است؛ شناختی که حاصل هم فراخوانی پاره عینی و ذهنی است. واقعیت و مسائل اجتماعی ایران همواره در طول تاریخ در اشعار شاعران انعکاس یافته اند و این امر در قالب شعر نو بسیار نمایان است. در همین راستا، این پژوهش به مسائل اجتماعی مطرح شده در شعرهای احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث و فروغ فرخزاد در خلال سالهای 1355- 1335 (سالهایی حساس در تاریخ ایران) پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش، کتاب های شعر این سه شاعر در سالهای مذکور است که داده های مورد نیاز با روش کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری گردیده است. ذهنیت و عینیت های مطرح شده در شعرهای مذکور و برآیندهای آنها، طبق مدلی عام (تحلیلی) دیالکتیکی استخراج گردیده و مورد تحلیل و تفسیر قرار گرفته اند. نتیجه ای که به دست آمده، مبنی بر این است که مسائل و واقعیت های اجتماعی در شعرهای این سه شاعر به صورت نمادین، نمود بسیار بالایی دارند و برآیندهای جامعه گرایی (سوسیالیسم)، حرکت ریشه ای (رادیکالیسم)، پدیدارشناسی، وجودگرایی (اگزیستانسیالیسم)، خداباوری و عرفان، انسان گرایی (اومانیسم)، زن گرایی (فمنیسم)، احساس گرایی (رمانتیسم)، عمل گرایی (پراگماتیسم) و واقعیت گرایی (رئالیسم) از اشعار این سه شاعر استخراج گردیده است.