نام پژوهشگر: ابوالفضل مهدوی هزاوه
ابوالفضل مهدوی هزاوه کیوان احسانی
تحقیق پیش رو به بررسی مفهوم کبر در قرآن و راههای درمان آن پرداخته است. در پژوهش حاضر سعی بر این شده است تا حد ممکن از نظرگاه قرآن به بررسی کبر و ابعاد آن پرداخته شود . همچنین از روایات نیز به عنوان مبین و مفسر کلام وحی استفاده شده است. این پژوهش در شش فصل تنظیم شده و سیر حرکتی ما در این کار بدین صورت است : بعد از بیان کلیات کار، به مفهوم شناسی واژه «کبر» و واژگان پیرامونی آن در قرآن پرداخته شده است. در ادامه به سایر ابعاد مفهوم کبر و تکبر از جمله 1. نمودهای کبر 2. علل و عوامل پیدایش تکبّر 3. آثار و پیامدهای تکبر از منظر قرآن پرداخته شده است. در ادامه سعی در تبیین چرایی وجود کبر در انسان شده و برای تکبر ممدوح نمونه هایی بیان شده است.و در پایان نیز فصلی به ارایه راهکار درمانی جهت رهایی از این انحراف اخلاقی اختصاص یافته است. در مجموع یافته های پژوهش به اختصار عبارتند از: 1. تکبر خود بزرگ بینی پوشالی است که انسان به اشتباه خود را برتر از دیگران می بیند و این صفت در مورد انسان مذموم و در مورد خدای تعالی که بواقع بزرگ و بزرگوار است ممدوح است. 2. در قرآن واژگانی همچون عجب، مختال، علو، فخور، و . . . دارای معانی نزدیک به کبر و تکبر هستند. 3. در صورت عدم شناخت و ظرفیت درست نسبت به کمالات و نقاط قوت هریک از آن ها از جمله (علم و عبادات) هم می تواند زمینه ساز کبر گردد. 4. تکبر به عنوان یک انحراف اخلاقی دارای نتایج سوئی است از جمله مهمترین آنها ابتلاء به کفر، حبط اعمال، محرومیت از علم، و زمینه ساز سایر گناهان می باشد. 5. تکبر در حقیقت همان میل به بزرگواری است که فرد در تشخیص مصداق بزرگواری به دلایلی دچار اشتباه شده است. 6. توجه به منابع روایی و تاریخی می نمایاند که برای تکبر نمونه های ممدوح هم وجود دارد از جمله تکبر در برابر متکبرین یا تکبر زن در برابر مرد نامحرم . 7. جهت درمان تکبر باید ابتدا به تغییر دیدگاه و اصلاح نگرش خود به مقولاتی در مورد عظمت خداوند و کمالات کسب شده پرداخت و در گام دوم با پرداختن به عبادات و تخلّق به صفت تواضع و سعی در کسب کمالات واقعی به رهایی از این انحراف اخلاقی نائل آمد.