سوء مصرف مواد به عنوان یک پدیده چند وجهی اجتماعی- پزشکی - روانی و خانوادگی در سیر درمان و مداخلات از مسیرهای گوناگونی عبور نموده و طرح ها و برنامه های مختلف و متعدّدی تا کنون برای مهار و کنترل این اختلال اجرا شده که هر یک موفقیت ها و ناکامی هایی را دربر داشته است. راه اندازی مراکز درمان نگه دارنده با متادون نیز از آن جمله است که انجام ارزشیابی از این فعالیت به عنوان یک ضرورت احساس شد. در واقع هدف این مطالعه ، ارزشیابی کیفی و کمی طرح ترک اعتیاد در مراکز متادون شهر شاهرود بر اساس الگوی مشتری مدار مبتنی بر سودمندی پاتون و الگوی مدیریت گرای سیپ می باشد. روش این ارزشیابی ، کیفی - توصیفی است و بر همین اساس شامل روش های نمونه گیری مختلفی است. کل جامعه پزشکان، پرسنل تیم درمان مراکز و کارشناسان ناظر طرح به دلیل محدود بودن تعداد (70 نفر) به صورت هدفمند در این نمونه حضور داشتند. گروه نمونه مورد نیاز از بین معتادان گمنام (8 نفر) و معتادان خیابانی (9 نفر) با روش گلوله برفی و 5 نفر از درمانجویان در دسترس که اکنون پرونده غیر فعال دارند و 332 نفر از درمانجویان حاضر به صورت تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه گروه هدف انتخاب شدند. گروه نمونه از بین اعضاء خانواده درمانجویان 30 نفر و گروهی از پاسخ دهندگان که تجربه زندان داشتند ، شامل 25 نفر بودند. نمونه ای تصادفی به تعداد 425 مورد از پرونده های فعال مراکز جهت کسب اطلاعات لازم انتخاب و همچنین علت بایگانی شدن 557 پرونده غیر فعال یکسال گذشته نیز بررسی شد. در ابتدا با استفاده از شیوه مصاحبه عمیق و بدون ساختار ، جمع آوری اطلاعات کیفی انجام شد. سپس با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته ، اطلاعات حاصل از مطالعه کیفی به صورت ارزشیابی کمی در آمد. علاوه بر این ، در ارزشیابی برخی از شاخص ها و جمع آوری اطلاعات مکمل، مدارک پرونده های درمانجویان و سایر اسناد موجود مورد مشاهده و ثبت قرار گرفت. از خلال مطالعه کیفی مشخص شد که نامطلوب بودن سطح دانش روانشناسان شاغل و همراهی آن با نگرش صرفاً دارویی پزشکان ، حاکی از عدم به روز بودن شیوه های علمی اجرای طرح است. نتایج ارزشیابی کمی شاخص های مختلف مراکز نیز نشان داد که رضایت مراجعین از وضعیت طرح در حد متوسط و نسبتاً مطلوب قرار دارد.

ارزیابی تحمل به شوری گیاهان دارویی به منظور کشت در مناطق شور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف شوری بر برخی صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی توده های مختلف گیاه دارویی شنبلیله (trigonella foenum- graecum l.) و شناسایی بهترین توده¬ بومیبه صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفیبا سه تکرار در سال 1392 به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل هشت توده بومی شنبلیله (اصفهان، تبریز، همدان، ساری، چالوس، آمل، مشهد و یاسوج) و چهار سطح شوری (0، 60، 120 و 180 میلی¬مولار کلرید سدیم)که به ترتیب دارای هدایت الکتریکیمعادل7/0، 40/2، 47/4 و 40/6 دسی زیمنس بر متر بودند.صفات اندازه¬گیری شده شاملارتفاع بوته، طول ریشه، طول ساقه، تعداد انشعاب در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد گره، فاصله میانگره، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در بوته، طول غلاف، عرض غلاف، تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته، سطح برگ، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، وزن تازه میوه، وزن خشک میوه، شاخص کلروفیل، کلروفیل a، bو کل، محتوای نسبی آب برگ، پایداری غشاء، پرولین، میزان سدیم و پتاسیم و نسبت آنها در برگ بودند. نتایج نشان داد که شوری اثر کاهنده معنی¬داری بر روی شاخص¬های رشد و نموی گیاه داشت. شوری سبب افزایش میزان سدیم و کاهش پتاسیم در اندام هوایی گیاه دارویی شنبلیله شد در صورتیکه پرولین میزان یون سدیم را کاهش و یون پتاسیم را افزایش داد. توده¬های مختلف پاسخ های متفاوتی به شوری نشان دادند به طوری که مقاوم ترین آنها توده های¬اصفهان، مشهد و چالوس بودند که در اکثر صفات اندازه¬گیری شده برتر بودند و توده های آمل و ساری در رده های بعدی و توده های تبریز، همدان و یاسوج نسبت به شش توده دیگر حساسیت بیشتری به شوری نشان دادند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، به نظر می رسد بتوان از این سه توده برای اصلاح توده هایی با پتانسیل عملکرد زیاد در شرایط شوری استفاده کرد.