با توجه به پیچیده و ناشناخته بودن فاکتور ها و مکانیسم ها ی موثر در روند اسپرم زایی انسان، در این تحقیق سیستم های مختلف کشت از نظر میزان کارآیی آنها در تکثیر و غنی سازی سلولهای بنیادی اسپرماتوگونیای انسانی مورد ارزیابی قرار گرفته است. پس از تعیین ماهیت، وضعیت کلونی زایی سلولهای اسپرماتوگونی انسانی در طی دو هفته کشت در گروه های مختلف بررسی شد. سپس بخشی از سلولها با macs برای gfr?-1 جداسازی شدند. وضعیت متیلاسیون اختصاصی با روش msp و بیان ژن با روش pcr کمی در ارتباط با ژن های اختصاصی سلول های زایا (integrin?6،integrin?1 و plzf ) و ژن های پرتوانی (oct-4, nanog, c-myc) در هر مرحله از کشت ارزیابی شده و به منظور بررسی کارائی، سلولهای اسپرماتوگونی حاصل از بهترین سیستم به موش مدل آزواسپرمی پیوند شد. نتایج نشان داد تعداد و قطر کلونی های حاصل از کشت در سیستم سوسپانسیون بیضه به طور معنی دار نسبت به سایر سیستم ها بالاتر بود ( 05/0p ). میزان بیان ژنهای اختصاصی سلولهای ژرم در گروه کشت سوسپانسیون بیضه و گروه جداسازی شده بطور معنی دار از بقیه گروه ها بالاتر بود ( 05/0p ?). میزان بیان ژنهای nanog و c-myc در گروه کشت سوسپانسیون سلولهای بیضه و گروه جداسازی شده بطور معنی دار نسبت به بقیه پایین تر بود ( 05/0p ?). بیان ژن oct-4 در گروه مذکور تفاوت معنی دار با دیگر گروه های هم کشتی نداشت ( 05/0p > ). الگوی متیلاسیون اختصاصی ژنهای مذکور در گروه های مختلف در طی روند کشت تغییری را نشان نداد. نتایج پیوند نشان دهنده نشست سلولهای پیوندی و شرکت آنها در اسپرماتو‍ژنز و حضور اسپرم با منشاء دهنده انسانی بود. بنابراین استفاده از سیستم هم کشتی سوسپانسیون سلولهای بیضه در غنی سازی و تکثیر و حفظ عملکرد سلولهای اسپرماتوگونی انسانی موثر است.