نام پژوهشگر: حمید کشاورزیان
حمید کشاورزیان محمدصادق ابراهیمی
نفت به عنوان ماده اولیه و اصلی تامین انرژی در جهان از اهمیت خاصی برخوردار است. وابستگی و تأثیر پذیری اقتصاد کشورهای در حال توسعه بر همگان آشکار است. امروزه صنعت نفت از جمله موضوع های اصلی در برنامه توسعه اقتصادی – اجتماعی بعضی از کشورهای جهان و از جمله ایران است. این صنعت به عنوان یکی از راهکارهای نوین برای مقابله با فقر و بیکاری می تواند در کنار فعالیت هایی مانند کشاورزی و صنایع تولیدی موجود در روستاها، راهبردی مهم جهت تحقق توسعه در روستاها و جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها باشد. تحولات روستایی در ایران به خصوص بعد از اصلاحات ارضی، منجر به مهاجرت عظیم به شهرها و نیز کاهش فعالیت های سنتی روستایی شده است. که ضرورت استفاده از راهکارهای جدیدی جهت ایجاد فعالیت های مکمل درآمدی، نظیر استفاده از صنعت را اجتناب ناپذیر می نماید. هدف از این پژوهش ارزیابی ورود صنعت نفت و آثار آن بر توسعه مناطق روستایی جزیره لاوان با رویکردی مقایسه ای می-باشد. منطقه مورد مطالعه این تحقیق، جزیره لاوان از توابع بخش مرکزی شهرستان بندرلنگه در استان هرمزگان انتخاب گردید. روش مطالعه در این تحقیق، پیمایشی می باشد. برای دستیابی به اهداف پژوهش شده و با بهره گیری از روش نمونه گیری در حیطه مدیران سرشماری و در حیطه روستائیان به صورت تصادفی ساده، داده های مورد نیاز جمع آوری گردید. تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران 150نفر انتخاب شد. دراین پژوهش برای جمع آوری نظرات افراد نمونه ساکن قبل از سال 1368جزیره لاوان و با در نظر گرفتن افزایش امکانات و عدم استفاده از این امکانات و انتظاراتی که بومیان دارند از ابزار پرسش نامه استفاده شده است. پرسش نامه ای که روایی آن بر اساس نظر جمعی از اساتید و صاحب نظران مربوطه تائید گردید و پایایی آن نیز با استفاده از تعداد 30 پرسش نامه در روستای لز لاوان با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که نتایج به دست آمده برای هر سازه جدا و به قرار زیر است: اقتصادی 96/0، اجتماعی944/0، فرهنگی95/0، زیست محیطی 928/0 و کالبدی 938/0 شده و برای تمامی موارد بیشتر از 944/0 بدست آمد. در این تحقیق از مسئولین بومی، مطلعین محلی، همچنین مدیران منطقه نفتی و روستائیان لز جزیره لاوان نیز نظر سنجی به عمل آمد .در تجزیه و تحلیل این پژوهش از جداول آمار توصیفی و تحلیل عاملی استفاده گردید. با توجه به نتایج تحلیل عاملی بیش از 62 درصد از عوامل ایجاد کننده توسعه ناشی از ورود صنعت نفت را می توان به صورت عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی مشخص نمود که در بخش اجتماعی: آموزش و خدمات اینترنت و کمیته امداد و در بخش اقتصادی: برگشت نیروی کار ماهر، اشتغال در نفت، سرمایه گذاری دولتی و اشتغال بومیان جزیره و در بخش فرهنگی: کاهش نزاع و روابط خانوادگی و در بخش کالبدی: دسترسی به برق وآب شیرین بهبود یافته است. 69 درصد از عوامل باز دارنده توسعه ناشی از ورود صنعت نفت را می توان به صورت عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی مشخص نمود. در بخش کالبدی: عدم توسعه مناسب مخابرات، عدم توسعه مناسب گمرک، عدم توسعه مناسب خدمات حمل و نقل هوایی، عدم توسعه مناسب وضعیت بهداشت جزیره،عدم توسعه مشارکت مردم در امور عمرانی، عدم توسعه مناسب خدمات بهداشت صنعت نفت، عدم توسعه مناسب مسکن، عدم توسعه مناسب معابر عمومی و در بخش اجتماعی: کاهش امنیت، خروج خانواده های بومی، قطع آموزش های غیر رسمی، برگشت خانوار های غیربومی، خروج نیروی کار ماهر بومی، خروج نیروی کار ساده بومی و در بخش فرهنگی: افزایش فاصله طبقاتی، افزایش اعتیاد، افزایش دزدی، عدم توسعه مناسب مطبوعات، عدم توسعه مناسب صدا و سیمای داخلی و در بخش زیست محیطی: ایجاد آلودگی آب های زیر زمینی، ایجاد آلودگی صوتی، ایجاد آلودگی آب، ایجاد آلودگی هوا، ایجاد آلودگی خاک و در بخش اقتصادی: عدم توسعه مناسب دامپروری، عدم توسعه مناسب صید مروارید، کاهش پس انداز، عدم سرمایه گذاری مناسب بخش خصوصی تأثیرات منفی داشته است.