زینت زرندی علی اصغر نورسته
کودکان از لحظه ی تولد اطلاعات حسی وسیعی دریافت کرده و چگونگی تعامل با محیط را یاد می گیرند. حس عمقی به عنوان بخشی از سیستم حسی پیکری نقش بسیار مهمی در کنترل عضلانی، دقت حرکتی، و ثبات مفاصل دارد. این مطالعه برای درک بیشتر رشد ادراکی در دوران اولیه زندگی، به بررسی رشد حس عمقی در کودکان و نوجوانان ورزشکار و غیرورزشکار 7-14 ساله پرداخته است. در این مطالعه ی مقطعی 135 کودک شرکت کردند که به شش گروه تقسیم شدند. 15 نفر در گروه کودکان ورزشکار (96/0 ± 83/8 ساله)؛ 30 نفر در گروه کودکان غیرورزشکار (88/0 ± 30/8 ساله)؛ 15 نفر در گروه پیش از بلوغ ورزشکار (50/0 ± 65/10 ساله)؛ 30 نفر در گروه پیش از بلوغ غیرورزشکار (59/0 ± 34/10 ساله)؛ 15 نفر در گروه پس از بلوغ ورزشکار (72/0 ± 89/12 ساله)؛ و 30 نفر در گروه پس از بلوغ غیرورزشکار (76/0 ± 42/12 ساله) قرار گرفتند. حس وضعیت زانو در حالت نشسته و ایستاده و از طریق بازسازی فعال زاویه (°45 فلکشن زانو) با کمک الکتروگونیامتر اندازه گیری شد. حس نیرو از طریق بازسازی نیروی هدف (50% حداکثر قدرت ایزومتریک) با استفاده از دینامومتر اندازه گیری شد. تمامی اطلاعات با استفاده از آزمون های آنوای دوطرفه ی ، t و همبستگی تحلیل شدند (در سطح معناداری 05/0). آنوای دوطرفه نشان داد که اثر اصلی فعالیت ورزشی در خطای مطلق زاویه ای حس وضعیت در حالت نشسته معنادار بود (032/0 (p = و همچنین اثر اصلی سن در خطای مطلق حس نیرو معنادار بود (018/0 (p =. آزمون t مستقل نشان داد که در روش ایستاده، دختران ورزشکار در گروه پیش از بلوغ خطای مطلق بازسازی زاویه کمتری نسبت به دختران غیر ورزشکار داشتند (028/0 (p =. رابطه معناداری بین حس وضعیت در حالت نشسته و حداکثر قدرت ایزومتریک فلکشن و اکستنشن و همچنین رابطه معناداری بین حس نیرو و حداکثر قدرت ایزومتریک اکستنشن مشاهده شد (05/0p<). داده های موجود نشان می دهد که توانایی حس عمقی از 7-14 سال تغییر می کند. بر اساس نتایج، بلوغ و فعالیت ورزشی می توانند بر الگوی رشد تاثیر بگذارند. به این علت که بخش اعظمی از اطلاعات مربوط به حس وضعیت مفصل توسط گیرنده های عضلانی بویژه دوک های عضلانی بدست می آید، این فرضیه شکل می گیرد که قدرت عضلانی بیشتر با حس وضعیت بهتر و یا برعکس رابطه دارد. به نظر می رسد با توجه به اهمیت حس عمقی در کنترل حرکت در دوره اولیه زندگی و متفاوت بودن نتایج حس عمقی و حس نیرو مطالعات بیشتر در این زمینه ضروری باشد.
