الف) موضوع و طرح مساله (اهمیت موضوع و هدف): فارغ از تعصبات و علایق، بدون شک جان میلتون در کنار جفری چاوسر و ویلیام شکسپیر سه ستون استوار ادبیات انگلیسی هستند. جفری چاوسر پدر ادبیات انگلیسی لقب گرفته است و داستانهای کانتربری او شهرتی جهانی دارد. در وصف شکسپیر نیز همین بس که انگلیسی مدرنی که امروز در جهان بدان تکلم می شود میراث اوست و کمتر دانش آموزی، حتی در دورافتاده ترین نقاط جهان، می توان یافت که نام یکی از نمایشنامه های او را نشنیده باشد. میلتون اما حدیثی دیگر است. شاعر، نویسنده، سیاستمدار و دولتمردی که به جرات می توان او را فرهیخته ترین چهره ادبیات انگلیسی لقب داد و اگر جسورانه تر سخن بگوییم، بهشت گمشده او ارزشمند ترین اثر منفرد در ادبیات انگلیسی است. اثری یگانه نه از آن روی که نثری لاتینی شده و آرایه های ادبی فراوان دارد، که در نگاه ناآزموده خواندن آن را دشوار می نمایاند، بلکه به سبب رنگی نوست که بر پیکر کهن ترین انوع ادبی خودنمایی می کند. مطلوب رساله حاضر نمایاندن کارکرد معنایی متفاوت و بی مانند ویژگیهای مرسوم حماسی در بهشت گمشده است. ب) مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسش ها و فرضیه ها: سوای شیوه پردازش موضوع و میزان موفقیت نگارنده اثر، آنچه در تمامی آثار شاخص حماسی از نمونه های یونانی و رُمی گرفته تا آثار متاخر نویسندگان اروپایی یکسان است، پایبندی به اصولی است که در کنار هم چارچوب حماسه را آن گونه می سازد که ارسطو و سایرین مبلغ آن هستند: نقلی فاخر از دستاوردهای شخصیت هایی بزرگ که در مواردی به لطف پیوند با نیروهای ماورایی ماهیتی نیمه خدایی دارند، فارغ از جانبداری و احساسات شخصی نویسنده. در این میان بهشت گمشده حتی در آنچه بدیهیات حماسه خوانده می شود متفاوت است. این رساله می کوشد با پاسخ به چند پرسش تا اندازه ای وجوه تفاوت میان آفرینش میلتون با نویسندگان متقدم و متاخر او را روشن نماید: - با در نظر داشتن این نکته که حماسه گرامیداشت قهرمانان و روح قهرمانی است، این دو در بهشت گمشده چگونه تصویر شده اند؟ - در طول تاریخ دیرینه روایت حماسی، شفاهی و کتبی، قهرمان حماسه تجلی شجاعت، قدرت قبیله/امپراطوری و دلاوری است. آیا میلتون این سنت را حفظ کرده است؟ - حماسه کلامی فاخر با سبکی تزئینی است، آیا این در مورد بهشت گمشده نیز صادق است؟ - تشبیه حماسی آرایه ادبی است که در فرهنگ و رسوم مختلف ماهیتی کمابیش یکسان دارد، چه نتایجی از بررسی موشکافانه این مورد در بهشت گمشده به دست می آید؟ پ) روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روش های نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه تحلیل داده ها: هدف از بررسی ویژگیهای قهرمان حماسی در بهشت گمشده پاسخ به ابهاماتی بود که از ابتدای انتشار این اثر مطرح شد و در قرن نوزدهم میلادی ادامه یافت تا در نهایت در بیان منتقدین قرن بیستمی چون ویلیام امپسون و جان پیتر تجلی یافت. مباحث مربوط به شیوه پردازش و نظم متکلف بهشت گمشده نقدهایی از دو دیدگاه مخالف، برای نمونه سی اس لوئیس و اف آر لیواس، مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق بصورت اسنادی (کتابخانه ای) بود. به دلیل ماهیت کتابخانه ای تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری، کشورهای نمونه گیری و ابزارهای نمونه گیری تعریف نشده است. ت) یافته های تحقیق: در بهشت گمشده ضد قهرمان تجلی ویژگیهای مرسوم قهرمان حماسی است. تشبیهات حماسی میلتون از بهشت و جهنم تا اندازه ای دقیق است که راه پرواز اندیشه خواننده را سد نکند. تشبیهات حماسی نه تنها تزئینی و با هدف انحراف از موضوع اصلی بیان نشده است بلکه بخشی جدایی ناپذیر از متن است. نظم در بهشت گمشده بر خلاف رویه مرسوم بسیار انعطاف پذیر و به اقتضای شرایط تزئینی و پرتکلف یا ساده و روان است. ث) نتیجه گیری و پیشنهادات: در بهشت گمشده، میلتون سمت و سوی روایت حماسی را تغییر داد. مظاهر پر زرق برق رمانتیک متبلور در ادبیات حماسی رنسانس و نظامی گری مشهود درحماسه های باستانی تنها در چارچوب حس برتر قهرمانی که همان صبر و شهادت قهرمانانه در اطاعت از خداوند است اجازه ظهور می یابند. اثر میلتون بر خلاف اسلاف و اخلاف آن حماسه ای مسیحی است که ارزش های مرسوم حماسی را میراث دوران پیش از مسحیت می داند. میراثی که نهایت توانش وصف نفس گیر و کم نظیر جهان پویا و در حال تغییر مرتبط با ماده است نه متانت و ثبات پروردگار که تغییر ناپذیر و مطلق است.